ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران چقدر است؟

ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران
ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران

کارگران و کارکنان مشمول قانون کار وظیفه دارند مدتی را برای کارفرما کار انجام دهند و در قبال آن مزد ومزایای قانونی را دریافت نمایند. اگر در این جمله دقت گردد مزد و مزایا با کار و زمان متناسب دیده شده است. ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران چه اندازه باید باشد و حداقل و حداکثر آن چقدر باید باشد یکی از سوالات متداول است و همیشه اختلاف نظر نیز در ارتباط با آن ها وجود داشته است.

در ادامه این مقاله سعی بر آن است که با استناد به قانون کار به کلیه سوالات و جزئیات در ارتباط با ساعات کار قانون کار پاسخ داده شود.

تعریف ساعت کار در قانون کار

در ماده 51 قانون کار ساعت کار تعریف شده است.

“ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کارگر نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد.”

ماده 51 قانون کار جمهوری اسلامی ایران

در متن ماده 51 نکات زیر اهمیت دارند:

  • مدت زمان
  • نیرو
  • وقت
  • به منظور انجام کار
  • در اختیار کارفرما

الف : تناسب ساعت کار با حقوق و مزایای کارگران

از طرفی در مواد 2 و 3 قانون کار کارگر در مقابل دریافت حق السعی کار می کند. پس از تلفیق ماده 51 و مواد 2 و 3 قانون کار مشخص می شود که حق السعی کارگر با مدت زمان یا همان ساعت کار متناسب است.

ب : زمانی که کارگر در کارگاه سپری می کند

مدت زمانی که کارگر در سر کار و کارگاه سپری می کند با ساعات کار منظور قانون کار متفاوت است و ممکن است همه مدت زمانی که کارگر سر کار حضور دارد جزو ساعات کاری وی نباشد.

منظور از ساعات کار مدت زمانی است که کارگر وقت یا نیروی خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد.

نکته: زمان هایی که در کارگاه به غیر از انجام کار سپری می شوند جزو ساعات کار محسوب نمی شوند. مانند ساعات استراحت، ساعات صرف غذا، ساعات نماز و… . به عنوان مثال کارگری که از ساعت 7 صبح وارد کارگاه می شود و ساعت 15 خارج می شود و از ساعت 13 لغایت 13:30 برای استراحت و صرف نهار سپری می کند 8 ساعت در کارگاه حضور داشته و 7.5 ساعت کارکرد داشته است.

بر عکس این موضوع نیز در برخی مشاغل حاکم است. ماهیت برخی از کارها به نحوی است که کارگران باید در کارگاه حضور داشته باشند و در صورت نیاز به انجام کار بپردازند. مانند کارهای تعمیرات، امداد و نجات و امثال آن. در چنین کارهایی ماهیت کار به این صورت است که کارگر هم وقت و هم نیروی خود را جهت انجام کار دراختیار کارفرما قرارداده است. در چنین کارهایی مدت زمانی که کارگران متنظر ارجاع کارهستند نیز جزو ساعات کاری آنان محسوب می شود.

نمونه دیگر در مدارس و آموزشگاه ها اتفاق می افتد. مربیان و معلمان در زمان های بین ساعات تدریس اوقات استراحت دارند که این مدت نیز با توجه به ماهیت کار جزو ساعات کار محسوب می شود.

ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران در قانون کار چه مدت است؟

ساعات کار هفتگی کارگران

در ماده 51 حداکثر ساعات کار روزانه 8 ساعت تعیین شده و برای تجاوز ساعات کار از این مقدار موارد استثنا پیش بینی کرده است. در تبصره 1 ماده 51 قانون کار حداکثر ساعات کار هر هفته 44 ساعت تعیین شده است.

در همین تبصره این مورد نیز پیش بینی شده است که با توافق کارگران و کارفرما ساعات کار روزانه در برخی روزها کمتر و در برخی روزها می تواند بیشتر باشد و در مجموع در طول هفته ساعات کار 44 ساعت تعیین شده است.

ساعات کار روزانه کارگران

برابر ماده 62 قانون کار روز جمعه روز تعطیل هفتگی کارگران با استفاده از مزد است.

با تلفیق ماده 62 و تبصره 1 ماده 51 قانون کار کارگران مدت 44 ساعت کار را باید در روزهای شنبه الی پنج شنبه تکمیل کنند. با فرض بر اینکه ساعات کار روزانه کارگران یکسان باشد می توانیم ساعات کار روزانه کارگران را محاسبه کنیم.

ساعات کار روزانه کارگران از تقسیم ساعات کار هفتگی بر 6 روز به دست می آید. با تقسیم عدد 44 بر 6 عدد 7.33 به دست می آید. اگر این عدد را به این صورت قرائت کنیم که 7 ساعت و 33 صدم یا 33 درصد یک ساعت و 33 صدم ساعت را به دقیقه تبدیل کنیم 20 دقیقه خواهد شد.

به طور خلاصه اگر فرض کنیم کارگران در تمام روزهای هفته ساعات کار یکسانی دارند در این صورت ساعات کار موظفی روزانه کارگران 7 ساعت و 20 دقیقه خواهد بود.

برای محاسبات جبری به جای 7 ساعت و 20 دقیقه از 7.33 استفاده می شود.

ساعات کار ماهانه کارگران

همانطور که در قسمت قبل توضیح داده شد جمعه روز تعطیل با مزد کارگران است. در ماده 63 نیز سایر روزهای تعطیل و روز 11 اردیبهشت (روز کارگر) جزو تعطیلات با مزد هستند.

بنابراین کارگران در روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و روز کارگر (11 اردیبهشت) بدون کار کردن مستحق مزد و مزایا و بیمه هستند.

در برخی متون برای ساعات کار ماهانه کارگران اعدادی مانند 176 یا 192 ساعت قید شده است که این موارد اشتباه بوده و مغایر با قانون کار هستند.

برای محاسبه ساعات کار روزانه از ساعات کار هفتگی به ساعات کار روزانه رسیدیم. برای محاسبه ساعات کار ماهانه از ساعات کار روزانه به ماهانه خواهیم رسید.

از جمع بندی مطالب قبلی به این نتیجه رسیدیم که با فرض بر انجام کار مساوی در تمام روزها، کارگران موظف هستند در هر روز غیر تعطیل و غیر از 11 اردیبهشت 7 ساعت و 20 دقیقه کار کنند.

پس برای محاسبه ساعات کار موظفی ماهانه کارگران کافی است تعداد روزهای کاری یک ماه در ساعات کار موظفی روزانه کارگران یعنی 7 ساعت و 20 دقیقه ضرب شود. یادآوری می شود که در ضرب تعداد روزهای کاری به 7 ساعت و 20 دقیقه از عدد 7.33 استفاده شود.

به عنوان مثال در اردیبهشت ماه 1399 تعداد روزهای جمعه و تعطیلات رسمی و 11 اردیبهشت 5 روز است. بنابراین روزهای کاری اردیبهشت 26 روز خواهد بود. با ضرب 26 روز کاری در 7.33 ، ساعات کار موظفی کارگران در این ماه 191 ساعت می شود.

محدودیت های ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران

سقف مجاز ساعات کاری

در مطالب قبلی یک محدودیت ساعات کار در ماده 52 ذکر شد که روزانه از 8 ساعت نباید بیشتر شود و در ادامه برای آن استثناهایی پیش بینی شده بود.

استثاناهای سقف ساعات کار روزانه

ماده 59 قانون کار : در شرایط عادی ارجاع کار اضافی با توافق کارگر و پرداخت 40% اضافه بر مزد مجاز است. ارجاع کار اضافی مازاد بر 4 ساعت روزانه ممنوع است.

 در موارد ضروری و استثنا و برای جلوگیری از حوادث قابل پیش بینی و یا ترمیم خسارت ناشی از حوادث سقف اضافه کاری روزانه 8 ساعت و صرفا در مدت زمانی که ضرورت رفع گردد مجاز خواهد بود. در چنین مواردی کارفرما مکلف است موضوع را ظرف مدت 48 ساعت به اداره کار اطلاع دهد و تاییدیه دریافت نماید.

ماده 61 قانون کار : در این ماده ارجاع کار اضافی به کارگران شب کار و کارهای خطرناک و سخت و زیان آور موضوع ماده 52 قانون کار ممنوع است.

حداقل مجاز ساعات کاری

در قانون کار حداقلی برای ساعات کار تعیین نشده است. کارگران به هر مدت و هر زمانی (از یک دقیقه تا سقف قانون کار) می توانند مشغول به کار باشند. برابر با ماده 39 قانون کار کارگران پاره وقت و کارگرانی که از ساعات کار موظفی قانون کار کمتر کار کرده باشند حقوق و مزایا و بیمه را به نسبت کارکردشان دریافت می کنند.

ساعات کار مشاغل سخت و زیان آور

در ابتدا باید توجه شود که مشاغل سخت و زیان آور موضوع ماده 76 قانون تامین اجتماعی که کارگران با استفاده از مزایای آن پیش از موعد بازنشسته می شوند منظور کاهش ساعات کار موظفی قانون کار نیست. کارگران شاغل در کارگاه هایی که مشمول مشاغل سخت و زیان آور ماده 52 قانون کار هستند مد نظر این قسمت است.

تفاوت مشاغل سخت و زیان آور موضوع ماده 52 قانون کار و موضوع ماده 76 قانون تامین اجتماعی در مقاله ای به طور کامل تشریح شده است که می توانید از مقاله ی زیر مطالعه نمایید.

تفاوت در: بین بازنشستگی کارهای سخت و زیان آور و کاهش ساعات کار

در ماده 52 قانون کار سقف ساعات کار هفتگی کارگرانی که در مشاغل سخت و زیان آور مشغول به کار هستند 36 ساعت تعیین شده است. در قسمت سقف ساعات کاری ذکر شد که انجام اضافه کاری (مازاد بر 36 ساعت در هفته) به کارگران چنین کارگاه هایی ممنوع است.

جدول ساعات کار موظفی ماهانه کارگران

در قسمت مربوط به نحوه ی محاسبه ساعات کار روزانه، هفتگی و ماهانه کارگران قانون کار طرز محاسبه ساعات کار موظفی هر ماه آموزش داده شد. برای سادگی استفاده کاربران سایت کارتابان هر ساله جدول ساعات کار موظفی کارگران را تنظیم و منتشر می کند که می توانید در جدول زیر ساعات کار موظفی 1399 را ملاحظه فرمایید.

سالماهروزهای ماهتعداد جمعهتعداد تعطیل رسمی غیر جمعهتعداد روزکاریساعات کار موظفی
1399فروردین315620147
1399اردیبهشت314126191
1399خرداد315521154
1399تیر314027198
1399مرداد315125183
1399شهریور314225183
1399مهر304224176
1399آبان305223169
1399آذر304026191
1399دی304125183
1399بهمن304125183
1399اسفند305322161
جمع36653342892119
جدول قانون کار و بیمه تامین اجتماعی کارگران

نوشته های مشابه

9 دیدگاه

  1. سلام
    کارگاه ما جزو مشاغل سخت و زیان آور هست و با 20 سال بازنشسته می شویم.
    ما هر روز حدود 8 ساعت سر کار هستیم. ساعات کار روزانه کارهای سخت و زیان آور 6 ساعت هست. آیا باید برای 2 ساعت که بیشتر کار می کنیم باید اضافه کاری پرداخت شود؟

    1. سلام
      همانطور که در متن مقاله بالا هم اشاره شده و یک مقاله کامل در خصوص تفاوت بین مشاغل سخت و زیان موضوع ماده 52 قانون کار با موضوعیت کاهش ساعات کار و بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور موضوع ماده 76 قانون تامین اجتماعی تفاوت وجود دارد.
      بازنشستگی با استفاده از مشاغل سخت و زیان آور دلیلی بر شمول صفت سخت و زیان آور موضوع ماده 52 قانون کار نیست و هر کدام از این دو مقوله باید در کمیته ویژه خود بررسی گردند.
      از طرفی در مشاغل سخت و زیان آور موضوع ماده 52 قانون کار اضافه کاری ممنوع است. حتی چه بسا اگر ساعات کاری در چنین مشاغلی به 6 ساعت در روز کاهش یابد به دلیل کاهش مدت مواجهه با عوامل زیان آور از شمول بازنشستگی مشاغل سخت و زیان آور خارج گردد.

  2. با سلام و تشکر از توضیحات و مطالب کاربردی ارایه شده
    لطفا در مورد نحوه محاسبه مرخصی استحقاقی،استعلاجی و بدون حقوق وهمچنین ساعات کار و اضافه کار مشاغلی که بصورت 24 کار و 48 ساعت استراحت هستند و جزء کارهای مختلط محسوب میشود راهنمایی بفرمایید. ممنون

  3. سلام
    من کارگر کارخانه کاغذ سازی هستم و هر روز ١٢ ساعت کارکرد دارم.
    ممنون میشم درتوضیحات تون کم تراز بند ها استفاده کنید چون خواننده متوجه بنده و تبصره ها نمیشوند و توضیح مختصری درمورد نرخ اضافه کاری در شیفت شب بگویید
    بازهم ممنون

    1. سلام
      سعی بر آن است که تمام پاسخ ها به زبان ساده بیان شوند.
      ولی در برخی موارد ممکن است که خواننده محترم بخواهد از این پاسخ در جایی استفاده و دفاع کند بنابراین استنادهای قانونی نیز اشاره می شوند که قابلیت استناد داشته باشند.
      بحث اضافه کاری و شب کاری دو موضوع متفاوت هستند.
      نرخ اضافه کاری 1.4 برابر مزد ساعتی است و نرخ هر ساعت شب کاری 0.35 برابر مزد ساعتی.
      در هر ماه مجموع اضافه کاری و مجموع شب کاری به صورت جدا جدا محاسبه می شوند.
      لازم به ذکر است که شب کاری فقط به کارگران غیر نوبت کار تعلق می گیرد. برخی می پرسند چرا؟ میگیم چون تو ماده 58 قانون کار اینطور گفته … 🙂

  4. سلام
    من در فروشگاه زنجبره ای ویوان مشغول به کارم روزی حدودا ده تا یازده ساعت تماما ایستاده البته چند تا استراحت 5 دقیقه ای داریم
    و یک ربع برای نهار یک روز فول تایم از7/5 صبح تا 11 شب یک روز هم در هفته استراحت با حقوق وزارت کار ناعادلانه است به زودی باید تمام درآمدم را خرج کمرم کنم.
    چکار کنم؟

    1. سلام
      شغل هر کس باید متناسب با شرایط جسمانی و روحی وی باشد. هر شغلی ماهیت خودش را دارد. چنانچه کارگری توانایی کار در شغلی را نداشته باشد می تواند از کارفرما درخواست تغییر شغل نماید و در صورت عدم امکان و احتمال آسیب باید شغل خود را تغییر دهد.

  5. سلام
    من در یک کارگاه کارمیکنم که میگندبایدساعت کار اداره کار ماهیانه ۲۲۰ ساعت باشه

    1. سلام
      ساعات کار ماهانه در هر ماه متفاوت است و از ضرب تعداد روزهای کاری ماه در عدد هفت و سی و سه صدم به دست می آید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا
تسویه حساب کارکنان
فیش حقوقی بساز
قرارداد کار ببند
مشاوره بگیر