کارفرما چگونه پس اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت محکوم نمی شود؟!

یکی از مهم ترین مسائلی که در روابط میان کارگر و کارفرما تاثیر بسزایی دارد تنظیم قرارداد کار موقت یا قرارداد کار با مدت معین است. آیا اخراج کارگر در صورت داشتن قرارداد موقت ممکن است؟ در این مقاله سعی می کنیم  در مورد این مطلب به تفصیل توضیح ارائه دهیم و پاسخی به این سوال بدهیم که چه کار کنیم تا در اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت محکوم نشویم؟!

قرارداد کار موقت یا قرارداد کار با مدت معین

قرارداد کار موقت یکی از انواع قرارداد کار است که مطابق با آن در زمان امضای قرارداد میان طرفین، مدت شروع و پایان قرارداد بطور دقیق مشخص می گردد و در طی مدت قرارداد، کارفرما بغیر از موارد خاص، حق فسخ قرارداد را ندارد. بنابراین توصیه می گردد در زمان استخدام در هر شغلی حتی به صورت موقت مانند جمع بندی حساب ها و … حتما قرارداد کار موقتی میان طرفین منعقد گردد تا امکان ایجاد هرگونه سوء استفاده از بین برود.

نکات مهم در تنظیم قرارداد کار موقت

تنظیم قرارداد کار موقت و مدت معین اصول و معیارهایی دارد که کارفرما باید به این موارد دقت کافی نماید. هر کدام از آیتم ها و مندرجات متن قرارداد کار بار حقوقی و مسئولیت برای طرفین دارد. بنابراین برای اینکه در هنگام اخراج و قطع رابطه کاری کارفرما با محکومیت بازگشت به کار و جرائم آن مواجه نشود آموزش تنظیم قرارداد کار و یا دریافت مشاوره برای تنظیم قرارداد کار یک نیاز اساسی به شمار می رود.

در ادمه به برخی از نکات و الزامات ماده 10 قانون کار در تنظیم قرارداد کار مدت معین اشاره می شود که شاید در حالت عادی کم اهمیت به نظر برسند ولی در شرایط اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت بسیار مهم خواهند بود.

 1- نوشتن مشخصات دقیق کارفرما و کارگر و کارگاه در قرارداد کار

مشخصات دقیق کارفرما مانند نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس و … بطور دقیق ذکر می گردد. در مورد کارگری که در کارگاه استخدام می گردد می بایست موارد ذیل در قرارداد کار موقت نوشته شود:

• نام و نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، آدرس، تلفن
• مجرد یا متاهل بودن
• میزان تحصیلات
• وضعیت نظام وظیفه
• تاریخ تولد
• نوع مدرک تحصیلی

2- قید نمودن مدت در قرارداد

بسیار مهم: بدلیل اینکه هدف از نگارش این قرارداد، تعیین مدت است فلذا قید مدت دقیق در قرارداد بسیار حائز اهمیت است. بنابراین لازم است که تاریخ دقیق شروع و پایان قرارداد، ذکر گردد و طرفین ملزم به رعایت آن است.

نکته بسیار مهم دیگر نیز تعیین تکلیف ادامه همکاری در اتمام قرارداد کار است.

 3 – قید نمودن موضوع دقیق قرارداد

می بایست در قرارداد قید گردد که بصورت دقیق جهت انجام چه کاری قرارداد تنظیم شده است. در نوشتن موضوع قرارداد توصیه می شود که بصورت کاملا واضح و روشن موضوع قید گردد و اگر جملات مبهم و غیر واضح در قرارداد بکار برده شد احتمال هرگونه تفصیر و تحریف موضوع قرارداد کار وجود دارد.

4 – قید نمودن ساعت دقیق کار

توصیه می شود به جهت اینکه در آینده در روابط کاری مشکلی ایجاد نگردد، ساعت کار در قرارداد را مطابق قانون کار و بر مبنای اصول حقوقی تنظیم نمایید تا از بروز هرگونه سوء استفاده جلوگیری گردد.

 5 – قید نمودن نشانی دقیق محل کار و کارگاه

در تنظیم قرارداد کار موقت باید محل انجام کار در قرارداد نوشته شود. در صورتی که کارفرما کارگاه های متعدد در سطح شهر و یا استان و یا کشور دارد مشخص شدن کارگاه مد نظر ضروری است. البته ممکن است محل کار کلیه کارگاه های سطح یک شهر باشد. در این صورت بهتر است که ذکر گردد در صورتی که کارفرما بخواهد می تواند محل انجام کار را در بین کارگاه های مشخص تغییر دهد. بدیهی است که پذیرش این امر از طرف کارفرما و کار

6 – تعیین دقیق حقوق و دستمزد و مزایا

در نوشتن قرارداد کار موقت اکیدا توصیه می گردد که از حداقل هایی که در قانون مشخص شده است مانند حقوق و مزایا، حق اولاد و … مبلغ کمتری در نظر گرفته نشود و حتما حق بیمه نیز برای کارگر لحاظ گردد. وزارت کار و رفاه اجتماعی طی هر سال، حداقل حقوق و مزایا را تعیین می نماید و اطلاع رسانی می کند. بنابراین میتوان با مراجعه به صفحه رسمی وزارت کار و رفاه اجتماعی از این حداقل ها اطلاع کسب نمود.

توجه شود که هرگونه توافق و درج حقوق و دستمزد و مزایای کمتر از حداقل های مصوب باطل هستند.
اگر در قرارداد، توافق می گردد که دستمزد بصورت روزانه یا ساعتی پرداخت شود، به جای عبارت پرداخت حقوق ماهیانه، در قرارداد نوشته شود که دستمزد به مبلغ … تومان بصورت روزانه یا ساعتی پرداخت می شود.

این مقاله را بخوانید : جدول کامل و بخشنامه حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۰

7- تعیین تعطیلات در تنظیم قرارداد کار موقت

در تنظیم قرارداد کار موقت، توصیه می شود که حتما در مورد تعطیلات قید گردد که بطور مثال روز جمعه، روز تعطیل هفتگی با مزد است و یا اینکه تعطیلات رسمی برابر با تعطیلات رسمی جمهوری اسلامی ایران است. چنانچه این بند در قرارداد کار درج نگردد تمام تعطیلات رسمی و روز کارگر به عنوان تعطیلات رسمی با مزد خواهند بود. در صورت مشخص کردن تعطیلات نباید از تعطیلات رسمی مزبور کمتر باشد.

8- اعطای مرخصی

کارگران طبق قانون کار حق استفاده از مرخصی استحقاقی، استعلاجی، اضطراری، بدون مزد و تحصیلی را دارند. هرچند این مورد در قانون کار الزامی است ولی درج این نکته به طرفین میزان مرخصی و شرایط آن بویژه توافقی بودن مرخصی ها (غیر از استعلاجی) را یادآوری می نماید.

این مقاله را بخوانید : مرخصی استحقاقی قانون کار

9- مشخص نمودن تعهدات کارفرما و کارگر

در هنگام تنظیم قرارداد کار موقت درج کلیه تعهدات کارفرما و کارگر بصورت دقیق با ذکر جزئیات توصیه می شود. از ابراز هرگونه تعهد شفاهی خودداری نموده و همه موارد را کتبا یادداشت نمایید.

درج وظایف طرفین و توصیه های شغلی در بحث جابجایی شغلی و نیز حوادث حائز اهمیت است.

قرارداد کار موقت و مشکلات آن

امروزه هرگاه افراد می خواهند اقدام به انجام معامله، خرید و فروش، انجام امور برای همدیگر و ….نمایند اقدام به عقد قرارداد می نمایند. عقد قرارداد و تنظیم نمودن آن می تواند برای همه افراد در جامعه مزایای زیادی را به همراه بیاورد و به همین دلیل است که در اکثر مواقع افراد اقدام‌ به تنظیم قرارداد می کنند. به طور ساده تر بستن قرارداد می تواند از عدم مسئولیت پذیری توسط طرفین و انجام ندادن تعهداتشان جلوگیری کند که در این صورت حقوق هر دوی آن‌ ها نیز حفظ می شود. یکی از انواع قرارداد ها، قرارداد کاری است که به سه‌ گروه دائم، موقت و کار معین تقسیم بندی می شود.

قراردادهای کار موقت از دیدگاه کارگران بسیار نامطلوب بوده ولی از دیدگاه کارفرمایان بویژه زمانی که بنا به دلایلی اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت پیش آید مطلوب است.

این مطلب را بخوانید : دستورالعمل شماره ۴۰ روابط کار(ساماندهی قراردادهای کار مدت موقت)

 در ادامه این مطلب قصد داریم در خصوص قرارداد کار موقت یا مدت معین و موارد از این قبیل توضیحات کامل و مفیدی را ارائه دهیم، تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.

قرارداد کاری چیست؟

قرارداد سندی است که هر دو طرف کارفرما و کارگر را ملزم به انجام تعهداتشان می کند. قرارداد کاری یکی از انواع قرارداد هایی است که توسط قانونگذار تعریف شده است. هرگاه کارفرما قصد استخدام کارگری را دارد و می خواهد که در مجموعه، شرکت، کارگاه و … خود با یک یا چند کارگر همکاری کند می بایست با تمام کارگران خود قرارداد کاری منعقد کند. قرارداد کار هم می تواند شفاهی و هم کتبی باشد که قرارداد کتبی توصیه می شود.

قرارداد کار موقت چه نوع قراردادی است؟

قرارداد کار موقت یکی از انواع قرارداد های کاری تعیین شده توسط قانونگذار است که قوانین خاص خود را دارد. این نوع قرارداد همانطور که از نامش مشخص است برای مدت زمان موقتی و محدود تنظیم می شود و می تواند برای کارگران برخی مشکلات را نیز به همراه بیاورد.

 معمولا در همه قرارداد ها کارفرایان سعی می کنند زمان بیشتری را برای کار تعیین کرده و در مدت زمان طولانی تری با کارگر همکاری کنند، اما در این نوع قرارداد چنین نبوده و همکاری کارگر و کارفرما در یک مدت زمان موقتی و معین شده خواهد بود. کارفرما برای ادامه همکاری با کارگر می تواند قرارداد کارهای موقت متوالی با کارگر منعقد نماید.

برخی از کارفرمایان دارای کار فصلی هستند و تنها در یک مدت زمان مشخص در سال نیاز به کارگر دارند. از این رو این کارفرمایان نمی توانند با کارگران خود قرارداد های دائمی تنظیم کنند و می بایست اقدام به تنظیم قرارداد کار موقت نمایند.

 هرگاه قرارداد کار موقت تنظیم گردید درون آن مدت زمان همکاری کارگر و کارفرما ذکر خواهد شد و کارگر می تواند در آن مدت زمان برای کارفرمای خود کار کند. پس از اینکه مدت زمان تعیین شده در قرارداد موقت کاری سپری شود این قرارداد دیگر فاقد اعتبار خواهد بود و کارگر و کارفرما می توانند دیگر با یکدیگر همکاری نکنند.

 اما در برخی موارد دیده می شود که پس از اتمام مدت زمان قرارداد کار موقت کارفرما و کارگر تمایل به ادامه همکاری دارند و از انجام این کار رضایت دارند که در این صورت می بایست قرارداد دیگری را تنظیم کنند تا بتوانند همکاری خود را ادامه دهند.

مهم ترین ایراد و مشکل قرارداد های کار موقت

همانطور که در بالا اشاره شد، قرارداد های کاری موقت معمولا مانند قرارداد های دائمی نبوده و می توانند برای کارگران مشکلاتی را به وجود بیاورند. هرگاه کارگر و کارفرما اقدام به تنظیم یک قرارداد کاری دائمی می نمایند کارگر مطمئن می شود که تا یک مدت زمان طولانی دارای شغل خواهد بود و دیگر نگران امنیت شغلی اش نیست.

 اما در قرارداد کار موقت چنین چیزی وجود ندارد و امنیت شغلی کارگر به خطر می افتد که این موضوع مهم ترین ایراد این نوع قرارداد ها به شمار می رود. هرگاه کارگر چنین قراردادی را با کارفرما امضا می کند به این معناست که تا یک مدت زمان موقتی قرار است با او کار کند و پس از سپری شدن آن مدت زمان کارفرما دیگر هیچ مسئولیتی در رابطه با  اشتغال او نخواهد داشت.

این به این معناست که کارگر پس از اتمام مدت زمان قرارداد ممکن است اخراج شود و قرارداد جدیدی با او امضا نشود که این مسئله امنیت شغلی او را به خطر می اندازد و می بایست کارگر در بستن قرارداد های موقتی کاری دقت بیشتری به عمل آورد.

چرا کارفرمایان تمایل به تنظیم قرارداد های کاری موقت دارند؟

امروزه در سر تا سر کشور قرارداد های کاری موقت توسط کارگران و کارفرمایان تنظیم و امضا می شود. کارفرمایان تمایل زیادی به تنظیم این نوع قرارداد دارند و در کمترین موردی دیده می شود که کارفرما از قرارداد کاری دائمی استفاده کند.

 حال شاید برایتان سوال شود که دلیل تمایل کارفرمایان به بستن قرارداد موقت چیست؟

در این خصوص باید بگوییم هرگاه کارفرما اقدام به تنظیم قرارداد دائمی کند و سپس بخواهد کارگر خود را به هر دلیل اخراج کند و دیگر با او‌ همکاری نکند باید تشریفات بسیار پیچیده ای را انجام‌ دهد تا بتوانند او را از کار اخراج کند. ولی در قرارداد کار موقت این مشکلات وجود ندارد هر چند اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت به این سادگی ممکن نیست.

اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت

ماده ۲۷ قانون کار چه می گوید؟

مهمترین ماده از قانون کار که در ارتباط با اخراج کارگران وجود دارد ماده 27 قانون کار است.

متن ماده ۲۷ قانون کار:

هر گاه کارگر در انجام وظایف محوله قصور ورزد یا آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی، نقض کند، کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ کند. در واحد‌هایی که فاقد شورای اسلامی کار هستند، نظر مثبت انجمن صنفی لازم است. در هر مورد از موارد یادشده اگر مساله با توافق حل نشد به هیات تشخیص ارجاع و در صورت عدم حل اختلاف از طریق هیات حل اختلاف رسیدگی و اقدام خواهد شد. در مدت رسیدگی مراجع حل اختلاف، قرارداد کار به حالت تعلیق درمی‌آید.

ماده 27 قانون کار

فسخ قرارداد کار از سوی کارفرما به معنای اخراج کارگر است اما این اخراج و فسخ قرارداد کار بدون ضابطه نبوده و باید‌ها و نباید‌های قانون کار رعایت شوند.

کارفرما نمی‌تواند به محض بروز رفتار‌هایی در مغایرت با نظم و انضباط کار و کارگاه از کارگر، او را از محیط کار اخراج کند بلکه باید نظر شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی را در این زمینه گرفته و در صورت مثبت بودن رای آن ها به اخراج باید حقوق دوران رسیدگی به اختلاف را به کارگر پرداخت کرده و سپس قرارداد کار را با او فسخ کرده و او را اخراج کند.

حال ممکن است کارفرما به محض مشاهده تخلفی از جانب کارگر، بدون اینکه چنین تشریفات قانونی را رعایت کند، تصمیم بگیرد که کارگر را اخراج کرده و حقوق او را هم پرداخت نکند. در این حالت کارگر می‌تواند به مراجع حل اختلاف کارگر و کارفرما مراجعه کند.

اگر هیات تشخیص و حل اختلاف اداره کار تشخیص دهد که اخراج کارگر موجه بوده است، کارفرما باید به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به وی بپردازد.

اگر هیات تشخیص و حل اختلاف اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت را غیرموجه تشخیص دهد چه اتفاقی می افتد؟

بر اساس ماده ۱۶۵ قانون کار، در‌صورتی‌که هیأت حل اختلاف، اخراج کارگر را غیرموجه تشخیص دهد موظف است ضمن صدور حکم بازگشت به کار، حق‌السعی ایام بلاتکلیفی کارگر اخراجی را هم از تاریخ اخراج تعیین و کارفرما را محکوم به پرداخت آن نماید.

بنابراین، کارفرما در صورت اخراج غیرموجه کارگر، نه تنها باید شغل وی را باز‌پس‌ دهد، بلکه باید خسارت‌هایی را هم که به او وارد شده است جبران کند.

در مرحله اول شکایت به هیأت تشخیص اداره کار ارجاع می‌شود و در این هیات دلایل اخراج کارگر از طرف کارگر قبل از اتمام قرارداد کار بررسی می شود. در صورتی که اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار غیر موجه تشخیص داده شود دو حالت می تواند در ادامه فرایند رسیدگی پیش بیاید:

1-حالت قانونی این است که هیات تشخیص رای بازگشت به کار و حق السعی ایام بلاتکلیفی صادر نماید. کارفرما مکلف به برگرداندن کارگر به شغل قبلی یا معادل آن و پرداخت حقوق و دستمزد و مزایا و بیمه ایام اخراج تا بازگشت به کار است.

2- سازش بین کارگر و کارفرما نیز در حالت اخراج در اثنای قرارداد کار در جریان رسیدگی در اداره کار نیز امکانپذیر است. در این حالت کارگر و کارفرما می توانند از بابت خسارت ناشی از اخراج به مبلغی توافق نمایند و کارگر از بازگشت به کار صرفنظر کند. در این حالت اداره کار رای سازشی صادر می نماید.

پس از مرحله رسیدگی بدوی چنانچه هر یک از طرفین به رای هیات تشخیص اداره کار اعتراض داشته باشند می توانند نسبت به رای دادخواست تجدید نظر خواهی ثبت نمایند تا پرونده در هیات حل اختلاف اداره کار دوباره بررسی شود.

سوالات متداول اخراج کارگر قبل از اتمام قرارداد کار موقت