وزارت کار به دلیل عملکرد ضعیف در اجرای طرح طبقهبندی مشاغل مورد نقد قرار گرفته است. کارگاههای با بیش از ۵۰ کارگر موظفاند ارزیابی شغلی تهیه و پس از تأیید وزارت کار اجرا کنند. این طرح بر اساس میزان تحصیلات و سابقه کار، مزد گروه را محاسبه میکند.
مطابق با ماده 48 قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1369؛ به منظور جلوگیری از بهرهکشی از کار دیگری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی موظف است نظام ارزیابی و طبقهبندی شغل را با استفاده از استاندارد مشاغل و عرف مشاغل کارگری در کشور تهیه کند و به مرحله اجرا درآورد.
یکی از کارشناسان این حوزه گفته است: همه کارگرانی که در زمان اشتغال آنها کارگاه مشمول طرح طبقهبندی بوده، بعد از اجرای طرح حتی در صورتی که تسویهحساب کامل شامل تسویهحساب محضری کرده باشند، مشمول دریافت مابهالتفاوت ناشی از اجرای طرح طبقهبندی به ازای سنوات اشتغال خود در کارگاه میشوند.
آرمین خوشوقتی کارشناس حقوقی، اعلام کرده است: وزارت کار اخیراً بر اجرای طرح طبقهبندی مشاغل تأکید دارد و بسیاری از شرکتها در حال اجرای طرح طبقهبندی موضوع مواد ۴۸ تا ۵۰ قانون کار هستند.
وی افزود: اگر کارگران در گذشته در کارگاهی مشغول به کار بوده و آن کارگاه علیرغم شمول قانونی، فاقد طبقه بندی مشاغل بوده است. پس از بیرون آمدن کارگر از آن کارگاه و تسویه حساب کامل آیا در صورت ارجائی شدن طرح طبقه بندی مشاغل در آن کارگاه، کارفرما موظف به پرداخت مبلغ به کارگران است؟
در پاسخ به سوال بالا ادامه داد: همه کارگرانی که کارگاهشان مشمول طرح بوده و بعداً تسویهحساب کردهاند، میتوانند مابهالتفاوت حقوق ناشی از اجرای طرح را مطالبه کنند که با رعایت شرایط زیر امکان پذیر است:
اولا باید مطمعن شد که کارگاه در زمان اشتغال فرد باید طرح طبقه بندی مشاغل را اجرا میکرده و کارگاه مشمول طرح بوده است. شرط دوم اینکه کارگر بابت مابهالتفاوت ناشی از اجرای طرح، مبلغی دریافت نکرده باشد و سوم اینکه باید فرد را با طرح طبقهبندی مشاغل جاری در کارگاه تطبیق بدهند و الزاما بایستی در جریان این تطبیق، مزد جدید این کارگر نسبت به مزد قبل از قطع همکاری افزایش یابد.
آرمین خوشوقتی تصریح کرد: اگر تمام این شروط برآورده شود، کارگر مشمول دریافت مابهالتفاوت اجرای طرح طبقهبندی برای سنوات اشتغال خود در کارگاه است و میتواند پرداخت این مبلغ را از کارفرمای آن کارگاه مطالبه کند.
وی در پاسخ به این سوال که اگر کارگری پس از تسویهحساب و خروج از کارگاه بخواهد بازگردد، حقوق او چقدر خواهد بود، توضیح داد: که حقوق او بر اساس طرح طبقهبندی جاری در کارگاه افزایش مییابد. حقوق این کارگر باید با طرح تطبیق داده شود و در صورت افزایش، حقوق جدید به او پرداخت شود. همچنین، برای سالهایی که قبلاً در کارگاه مشمول طرح طبقهبندی بوده و اهمال شده، افزایش حقوق باید پرداخت شود.
خوشوقتی افزود که اگر فردی با طرح تطبیق داده شود و حقوقش افزایش یابد، مابهالتفاوت به او تعلق میگیرد حتی اگر زمانی تسویهحساب کامل کرده باشد، مشروط به اینکه قبلاً مابهالتفاوتی از کارفرما دریافت نکرده باشد.
این موضوع یکی از سوالات پرتکرار کارگران است؛ زیرا بسیاری از کارگاههای کشور تحت فشار وزارت کار به تازگی طرح طبقهبندی مشاغل را اجرا کردهاند. خوشوقتی تأکید کرد که همه کارگرانی که در زمان اشتغال، کارگاهشان مشمول طرح طبقهبندی بوده، بعد از اجرای طرح حتی با تسویهحساب کامل، مشمول دریافت مابهالتفاوت ناشی از اجرای طرح طبقهبندی میشوند و کارفرما باید این مبالغ را پرداخت کند، در غیر این صورت تخلف صورت گرفته و کارگران حق شکایت دارند.