آیین‌نامه نحوه تشکیل و فعالیت صندوق‌های بازنشستگی
تصویب‌نامه شماره ۱۳۳۰۴۰/ت۵۷۲۸۵هـ مورخ ۱۴۰۴/۸/۱۳ هیات وزیران
بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
هیات وزیران در جلسه ۱۴۰۴/۷/۳۰ به پیشنهاد مشترک وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان برنامه و بودجه کشور و به استناد مواد (۳) و (۵) قانون احکام دائمی برنامه های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵ و اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه نحوه تشکیل و فعالیت صندوق‌های بازنشستگی مکمل غیردولتی و حساب‌های انفرادی مکمل را به شرح زیر تصویب کرد:
فهرست مطالب
فصل اول ـ کلیات:
ماده ۱ـ در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
۱ـ قانون ساختار: قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۸۳
با اصلاحات بعدی.
۲ـ وزارت: وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی.
۳ـ بیمه مرکزی: بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
۴ـ هیات نظارت: هیات نظارت موضوع ماده (۳۰) این آیین‌نامه.
۵ـ بیمه اجتماعی پایه: سطحی از خدمات و تعهدات بیمه و بازنشستگی صندوق‌های بازنشستگی در سطح پایه که مطابق قوانین و مقررات هر صندوق، به بیمه شده ارائه می‌گردد و تضمین تعهدات قانونی آن برعهده دولت است.
۶ـ بیمه اجتماعی مکمل: سطحی از خدمات و تعهدات بیمه و بازنشستگی که ارائه آن به بیمه شده، خارج از تعهدات قانونی صندوق بازنشستگی پایه بوده و حقوق و تعهدات آن بر اساس قرارداد و از نوع حق بیمه معین و در قالب حساب‌های انفرادی در صندوق بازنشستگی پایه و یا از طریق صندوق های مکمل، تعیین می‌گردد.
۷ـ صندوق بازنشستگی پایه: سازمان‌ها و صندوق‌های بیمه و بازنشستگی فعال در قلمرو نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی(اعم از دولتی یا غیردولتی) که بر اساس اساسنامه یا قوانین و اسناد تاسیس و یا مجوز فعالیت صادره از سوی مراجع قانونی ذی‌ربط، در سطح بیمه اجتماعی پایه فعالیت می‌نمایند.
۸ـ صندوق مکمل: صندوق بازنشستگی فعال در سطح بیمه اجتماعی مکمل، مطابق ماده (۵) این آیین‌نامه.
۹ـ حساب مکمل: افتتاح حساب انفرادی شخصی برای بیمه‌شده توسط صندوق‌های بازنشستگی پایه در سطح بیمه اجتماعی مکمل.
۱۰ـ متقاضی: شخص حقوقی که مطابق مقررات این آیین‌نامه، درخواست اخذ یا تمدید تاییدیه برای مجوز فعالیت صندوق مکمل و یا مدیریت حساب مکمل(حسب مورد) را به وزارت ارائه می‌نماید.
۱۱ـ بیمه‌شده: فردی که با انعقاد قرارداد و پرداخت حق بیمه به صندوق مکمل و یا حساب مکمل، عضو و مشترک آن محسوب می‌گردد.
۱۲ـ حق بیمه: مبلغی به ماخذ بخشی از درآمد و یا حقوق و مزایای دریافتی و یا انتخابی و اظهاری بیمه‌شده که توسط وی (و یا با مشارکت کارفرمای ذی‌ربط، درصورت تمایل) و به موجب قرارداد، به عنوان مشارکت در تامین بخشی از منابع مالی طرح‌های بیمه اجتماعی مکمل، به صندوق یا حساب مکمل(حسب مورد) پرداخت می‌گردد.
۱۳ـ قرارداد: توافقنامه مکتوب بین بیمه‌شده و صندوق مکمل و یا حساب مکمل که حقوق و تعهدات طرفین به موجب آن تعیین می‌گردد.
ماده۲ـ موارد زیر چنانچه خارج از تعهدات بیمه اجتماعی پایه باشند، در چهارچوب مفاد قرارداد، مشمول ارائه خدمات بیمه اجتماعی مکمل توسط صندوق یا حساب مکمل (حسب مورد) می‌باشند:
۱ـ حقوق و مزایای دریافتی مازاد بر محدودیت (سقف) پرداخت کسورات بیمه و بازنشستگی در ایام اشتغال مشمولین قوانین و مقررات استخدامی و بازنشستگی و تامین اجتماعی حسب مورد.
۲ـ حقوق و مزایای مازاد بر سقف ریالی مستمری قابل پرداخت در صندوق های بازنشستگی پایه اعم از کشوری، لشکری، تامین اجتماعی و سایر صندوق‌های وابسته به دستگاه‌های اجرایی.
۳ـ حقوق و مزایا یا حق‌السعی دریافتی در مواردی که طبق قوانین و مقررات صندوق بازنشستگی پایه ذی‌ربط، مشمول کسر حق بیمه اجتماعی پایه نباشد، نظیر برخی از فوق العاده‌ها و اضافه کار مشمولین فصل دهم قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ با اصلاحات بعدی، کمک هزینه عائله‌مندی و اولاد.
۴ـ دریافتی مازاد بر سطح دستمزد اعلامی یا انتخابی مشمولین انواع بیمه‌های اختیاری.
۵ـ دریافتی مازاد بر دستمزد مقطوع در خصوص مشمولین ماده (۳۵) قانون تأمین اجتماعی مصوب ۱۳۵۴ و عناوین مشابه در سایر صندوق‌های بازنشستگی پایه.
۶ـ مشارکت مازاد بر سطوح درآمدی مشمول کسر حق بیمه در خصوص بیمه‌شدگان صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر.
۷ـ مبالغ مربوط به حق بیمه عضویت همزمان در دو یا چند صندوق بازنشستگی پایه که مطابق با قوانین و مقررات مربوط دارای همپوشانی با یکدیگر باشند.
۸ـ استفاده از مزایای بیمه بیکاری مازاد بر مقرری استحقاقی و نیز استفاده از مزایای بیمه بیکاری در موارد غیر‌‌مشمول مقرری بیمه بیکاری اعم از عدم شمول قانون و یا قطع رابطه کاری یا استخدام (ارادی).
۹ـ پوشش خدمات بیمه اجتماعی مکمل:
الف ـ برای کارگران و کارکنان اعزامی به خارج از کشور و یا به ایرانیان مقیم خارج از کشور یا اتباع خارجی که در ایران شاغل بوده و یا اقامت دائم یا موقت دارند، با رعایت مفاد تبصره (۳) ماده (۱) قانون ساختار و سایر قوانین و مقررات مربوط.
ب ـ در مواردی نظیر تعلیق، توقف، قطع بیمه اجتماعی پایه و یا استرداد وجوه بیمه اجتماعی مذکور و همچنین ایام خدمت نظام وظیفه، حضور داوطلبانه در جبهه و ایام بازداشت و یا حبس به موجب آرای محاکم (مشروط به عدم محرومیت از حقوق اجتماعی مطابق مفاد احکام قطعی مراجع قضایی).
پ ـ در مورد حمایت‌های کوتاه مدت نظیر کمک بارداری، غرامت ایام بیماری، غرامت دستمزد، ازکارافتادگی جزئی و کمک هزینه کفن و دفن که خارج از پوشش بیمه اجتماعی پایه صندوق ذی‌ربط بیمه‌شده (صندوق پایه) باشد.
ت ـ در مورد حمایت‌های بلندمدت نظیر فوت (بازماندگان) و ازکارافتادگی کلی ناشی از کار و غیرناشی از کار که خارج از پوشش بیمه اجتماعی پایه صندوق ذی‌ربط بیمه‌شده (صندوق بازنشستگی پایه) باشد.
ث ـ در مواردی که با توجه به ضوابط مربوط، کسر حق بیمه به دلیل تکمیل سنوات بیمه‌پردازی در صندوق بیمه اجتماعی پایه امکان پذیر نباشد.
۱۴ـ سایر مواردی که به موجب قوانین و مقررات در سطح بیمه اجتماعی مکمل قرار می‌گیرد.
ماده ۳ـ چنانچه در مدت اجرای این آیین‌نامه، مواردی خارج از شمول بیمه اجتماعی پایه باشند و به موجب تغییر در قوانین و مقررات، به صورت کلی یا جزئی مشمول بیمه اجتماعی پایه گردند، از تاریخ لاز‌م‌الاجرا شدن تغییرات مذکور و به همان نسبت، موضوع از شمول پوشش بیمه اجتماعی مکمل خارج می‌شود، لیکن سوابق بیمه‌شده در صندوق یا حساب مکمل (حسب مورد) در این خصوص و همچنین تهعدات صندوق و مدیریت حساب مذکور نسبت به بیمه‌شده به قوت خود باقی خواهد ماند.
فصل دوم ـ نحوه تشکیل و صدور مجوز فعالیت صندوق بازنشستگی مکمل
ماده ۴ـ به منظور فراهم شدن شرایط رقابتی، افزایش کارآمدی بیمه‌های بازنشستگی، جلوگیری از ایجاد هرگونه انحصار یا امتیاز ویژه برای صندوق‌های بازنشستگی اعم از خصوصی، تعاونی یا دولتی و همچنین به منظور حمایت و تقویت توان مالی بیمه‌شدگان و تضمین پوشش تعهدات آتی بیمه‌شدگان بازنشسته، تشکیل صندوق‌های مکمل، با رعایت قوانین و مقررات مربوط و مفاد این آیین‌نامه مجاز است.
ماده ۵ ـ صندوق مکمل، شرکتی غیردولتی و دارای شخصیت حقوقی و استقلال مالی و اداری است که با رعایت قانون اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۶، قانون بیمه مصوب ۱۳۱۶، قانون تاسیس بیمه مرکزی ایران و بیمه گری مصوب ۱۳۵۰ با اصلاحات بعدی، قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ با اصلاحات بعدی (با رعایت موازین شرع) و سایر قوانین و مقررات مربوط به صورت شرکت سهامی عام یا تعاونی سهامی عام، تشکیل می‌گردد و جهت فعالیت در سطح بیمه اجتماعی مکمل، مجوز لازم را از بیمه مرکزی و پس از آن تاییدیه مربوط را از وزارت دریافت می‌نماید.
تبصره ۱ـ فهرست صندوق‌های مکمل مجاز توسط وزارت و بیمه مرکزی (حسب مورد) و از طریق مقتضی به اطلاع عموم می‌رسد.
تبصره ۲ـ فعالیت نهادهای مالی در لایه مکمل که برابر قوانین و مقررات مربوط، نیازمند اخذ مجوز از بیمه مرکزی نباشد، منوط به معرفی سازمان متولی و دریافت تاییدیه از وزارت می‌باشد و وزارت می‌تواند اقدامات نظارتی لازم را با هماهنگی و همکاری سازمان متولی و همانند سایر صندوق‌های مکمل تحت نظارت بیمه مرکزی، به عمل آورد.
ماده ۶ ـ بیمه مرکزی مکلف است پس از صدور مجوز فعالیت صندوق مکمل، ظرف یک (۱) هفته تصویر مجوز صادره و مشخصات ارکان و اطلاعات ثبتی آن را برای وزارت ارسال نماید. رعایت مهلت مذکور در ارسال تغییرات بعدی نیز لازم است. وزارت مکلف است ظرف پانزده (۱۵) روز از تاریخ وصول مدارک و مستندات لازم، نسبت به بررسی درخواست مجوز فعالیت صندوق مکمل و اعلام نتیجه به متقاضی اقدام نماید. در صورت رد درخواست، مراتب از سوی وزارت و با ذکر دلایل به متقاضی ابلاغ می‌گردد. رسیدگی به اعتراض متقاضی در زمینه عدم صدور یا عدم تمدید مجوز(تاییدیه وزارت)، در چهارچوب ماده (۷) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۶ انجام می‌پذیرد. مفاد این حکم مانع از مراجعه متقاضی به هیات نظارت، جهت رسیدگی نمی‌باشد.
ماده ۷ـ به منظور پوشش مخاطرات و پرداخت تعهدات صندوق مکمل نسبت به بیمه‌شدگان، صندوق یادشده مکلف است در چهارچوب مصوبات شورای عالی بیمه، تعهدات خود را بیمه اتکایی نماید.
ماده ۸ ـ انواع سرمایه‌گذاری‌های مجاز صندوق‌های مکمل، مطابق قوانین و مقررات مربوط و ضوابط شورای عالی بیمه است و سرمایه‌گذاری‌های مجاز نهادهای موضوع تبصره (۲) ماده (۵) این آیین‌نامه تابع مقررات مربوط به خود می‌باشد.
تبصره ـ صندوق مکمل ملزم به انتشار اطلاعات ثبتی، مشخصات مدیران، خدمات قابل ارائه توسط صندوق مذکور، فهرست و وضعیت کلی سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) و گزارش مدیریت مخاطرات (ریسک) صندوق در تارنمای خود می‌باشد.
فصل سوم ـ نحوه تشکیل و صدور مجوز مدیریت حساب‌های مکمل (انفرادی):
ماده ۹ـ صندوق‌های بازنشستگی پایه می‌توانند مطابق ماده (۵) قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کشور مصوب ۱۳۹۵، با رعایت الزامات محاسبات فنی بیمه‌ای و تصویب هیات امنا و یا مجامع عالی ذی‌ربط و اخذ تاییدیه و صدور مجوز فعالیت از سوی وزارت (بدون الزام به اخذ مجوز فعالیت از بیمه مرکزی)، نسبت به ارائه خدمات سطح بیمه اجتماعی مکمل، به صورت حساب مکمل اقدام نمایند.
تبصره۱ـ درآمد و هزینه‌های حساب مذکور صرفا متعلق به بیمه‌شدگان ذی‌ربط در لایه بیمه اجتماعی مکمل می‌باشد و هرگونه تلفیق آن با سایر منابع صندوق‌ها (به استثنای طرح‌های سرمایه‌گذاری مشترک) و یا هزینه کرد از محل منابع این حساب برای خدمات و طرح‌های بیمه اجتماعی پایه، ممنوع است.
تبصره۲ـ نظارت بر نحوه اداره حساب‌های مکمل، در چهارچوب مصوبات هیات امنا و یا مجامع عالی ذی‌ربط می‌باشد.
ماده۱۰ـ شرایط لازم برای تایید و موافقت وزارت برای صدور مجوز فعالیت صندوق بازنشستگی پایه جهت ایجاد حساب مکمل به شرح زیر است:
۱ـ پیش‌بینی واحد اداری مربوط به نگهداری و مدیریت حساب در ذیل تشکیلات داخلی متقاضی.
۲ـ ذکر عبارت «حساب بیمه اجتماعی مکمل» در ابتدا یا ادامه نام و عنوان طرح بیمه اجتماعی (بازنشستگی).
۳ـ تکمیل کاربرگ درخواست مجوز فعالیت به همراه ارائه برنامه جامع عملیاتی (حداقل ده (۱۰) ساله) در زمینه نحوه فعالیت حساب مکمل، چگونگی مدیریت وجوه و ذخایر و سبد سرمایه‌گذاری، تامین کفایت نقدینگی و مدیریت مخاطرات(ریسک).
۴ـ معرفی متولی حساب.
ماده ۱۱ـ وزارت مکلف است ظرف پانزده (۱۵) روز از تاریخ وصول مدارک و مستندات لازم، نسبت به بررسی درخواست مجوز فعالیت حساب مکمل و اعلام نتیجه به متقاضی اقدام نماید.
تبصره ـ در صورت رد درخواست، مراتب از سوی وزارت و با ذکر دلایل به متقاضی ابلاغ می‌گردد. رسیدگی به اعتراض متقاضی در زمینه عدم صدور یا عدم تمدید مجوز (تاییدیه وزارت)، در چهارچوب ماده (۷) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی مصوب ۱۳۸۶ انجام می‌پذیرد. مفاد این حکم مانع از مراجعه متقاضی به هیات نظارت، جهت رسیدگی نمی‌باشد.
ماده ۱۲ـ منابع درآمدی حساب‌های مکمل، به شرح زیر است:
۱ـ حق بیمه‌ها مطابق با قراردادهای مربوط.
۲ـ منابع حاصل از سرمایه‌گذاری وجوه و ذخایر صندوق.
۳ـ سایر منابع مندرج در ماده (۷) قانون ساختار که برابر قوانین و مقررات مربوط قابل تخصیص به صندوق باشد.
ماده ۱۳ـ مدیریت حساب مکمل مکلف است مطابق با استانداردهای حسابداری ملی، وقایع مالی خود را ثبت و صورت‌های مالی خود را تنظیم نموده و همچنین برای هر بیمه‌شده حساب جداگانه‌ای ایجاد و کلیه مبادلات مالی مختص به وی را ثبت نماید.
ماده ۱۴ـ انواع سرمایه‌گذاری‌های مجاز در صندوق‌های بازنشستگی پایه در بخش حساب‌های مکمل، مطابق با ضوابط قانونی مربوط به نحوه مدیریت وجوه، ذخایر و سرمایه‌گذاری‌های صندوق‌های بازنشستگی می‌باشد.
ماده ۱۵ـ مدیریت حساب های مکمل مکلف است برنامه‌های آتی سرمایه‌گذاری حساب مکمل را به صورت شفاف و با ذکر میزان سود احتمالی و قابل پیش‌بینی، به بیمه‌شده ارائه نماید.
تبصره ۱ـ مدیریت حساب مکمل مکلف است اطلاعات مربوط به سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته برای بیمه‌شده و حساب سود و زیان آن را از طریق تارنمای خود در اختیار وی قرار دهد.
تبصره ۲ـ به منظور پوشش مخاطرات و پرداخت تعهدات صندوق نسبت به بیمه‌شدگان، مدیریت حساب مکمل مکلف است علاوه بر تضامین مقرر در این آیین‌نامه، درچهارچوب مصوبات شورای عالی رفاه و تامین اجتماعی نسبت به ایجاد سایر تضامین لازم از جمله بیمه تعهدات و پوشش اتکایی، مطابق دستورالعمل اجرایی که ظرف شش (۶) ماه به پیشنهاد وزارت و با همکاری وزارتخانه‌های دادگستری و امور اقتصادی و دارایی و معاونت حقوقی رئیس‌جمهور به تصویب هیات وزیران می‌رسد اقدام نماید. افتتاح حساب مکمل منوط به ابلاغ دستورالعمل یادشده می‌باشد.
ماده ۱۶ـ مدیریت حساب مکمل ملزم به انتشار اطلاعات ثبتی، مشخصات مدیران، خدمات قابل ارائه، فهرست و وضعیت کلی سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) و گزارش مدیریت مخاطرات (ریسک)، در تارنمای خود می‌باشد.
فصل چهارم ـ حقوق و تعهدات بیمه‌شده
ماده ۱۷ـ هر شخص حقیقی دارای بیمه اجتماعی پایه در یکی از صندوق‌های بازنشستگی پایه (در سابق و یا در زمان عضویت) می‌تواند به عنوان بیمه‌شده در حساب مکمل عضویت داشته باشد.
تبصره ۱ـ عدم استمرار بیمه پایه پس از تاریخ عضویت، تا مدت سه (۳) ماه مانع عضویت و مشارکت بیمه شده در صندوق بازنشستگی مکمل و استمرار بیمه‌پردازی نمی‌باشد. پس از انقضای این مدت و عدم وجود بیمه پایه برای بیمه‌شده، صندوق مکمل مکلف است مطابق قرارداد منعقده نسبت به تعیین تکلیف و خاتمه قرارداد بیمه مکمل و تسویه حساب با بیمه‌شده اقدام نماید. صندوق مکمل در صورت درخواست بیمه‌شده و وجود شرایط خاص، مدت مذکور را به مدت سه (۳) ماه دیگر تمدید می‌نماید.
تبصره ۲ـ نحوه احراز دارا بودن بیمه اجتماعی پایه برای کارکنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات و اعلام آن به مدیریت حساب مکمل ذی‌ربط، با حفظ موازین امنیتی و محرمانه بودن اطلاعات مربوط، حسب مورد مطابق ضوابط نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات می‌باشد.
ماده ۱۸ـ هرگونه انعقاد قرارداد بیمه مکمل به صورت اجباری ممنوع است.
ماده ۱۹ـ رعایت حقوق و تعهدات بیمه‌شده به شرح احکام مقرر در این فصل (مواد (۱۷) تا (۲۶) این آیین‌نامه)، در متن قرارداد تصریح خواهد شد.
ماده ۲۰ـ بیمه‌شده پایه در انتخاب صندوق مکمل و یا مدیریت حساب مکمل حق انتخاب دارد و جهت عضویت یا استفاده از خدمات بیمه اجتماعی مکمل، مکلف به تبعیت از صندوق بیمه و بازنشستگی پایه نمی‌باشد.
ماده ۲۱ـ وزارت و بیمه مرکزی مکلف‌اند با رعایت بند (و) ماده (۳) قانون ساختار، در چهارچوب این آیین‌نامه پشتیبانی حقوقی لازم (نظیر تایید نمونه قراردادها و ایجاد وحدت رویه در ارائه خدمات با رعایت اصل رقابت) را به عمل آورند.
ماده ۲۲ـ بیمه‌شده، مکلف به پرداخت حق بیمه به حساب مکمل، مطابق با قرارداد منعقده می‌باشد. در صورت استنکاف بیمه‌شده از واریز حق بیمه، مدیریت حساب مکمل مکلف است مبلغ حق بیمه معوقه و سررسید شده را با تعیین مدت لازم (حداقل سی روز) به بیمه‌شده ابلاغ نماید. در صورتی که به رغم ابلاغ اخطاریه مذکور و گذشت مهلت مقرر، بیمه‌شده همچنان از پرداخت حق بیمه امتناع نماید مدیریت حساب مکمل می‌تواند برابر ضمانت اجرای پیش‌بینی شده در قرارداد اقدام نماید.
ماده ۲۳ـ نحوه خروج و یا انتقال بیمه‌شده از حساب مکمل به حساب مکمل دیگر، نحوه محاسبه موجودی فرد و سود متعلقه، نحوه پرداخت سرمایه و سود قابل پرداخت به صورت مستمری یا یکجا در موارد بازنشستگی، فوت، ازکارافتادگی و یا قطع رابطه بیمه‌پردازی و سایر موارد مربوط، در قرارداد منعقده مشخص می‌گردد.
ماده ۲۴ـ بیمه‌شده می‌تواند به موجب قرارداد، بازماندگان خود و میزان سهم آنان را جهت استفاده از مزایای بیمه اجتماعی مکمل تعیین و اعلام نماید.
تبصره ـ در صورت عدم تعیین بازماندگان در قرارداد، وراث قانونی وی به عنوان بازمانده محسوب و از مزایای بیمه اجتماعی مکمل بهره‌مند می‌گردند.
ماده ۲۵ـ بیمه‌شده نمی‌تواند در زمان حیات خود، مفاد قرارداد و یا حقوق و تعهدات خود در حساب مکمل را خارج از ضوابط مندرج در قرارداد، به صورت کلی یا جزئی به شخص دیگری منتقل نماید. مفاد این حکم مانع از مشارکت کارفرما یا سایر اشخاص با بیمه‌شده در پرداخت تمام یا بخشی از حق بیمه نمی‌باشد.
ماده ۲۶ـ اجرای احکام مقرر در مواد (۲۲) الی (۲۵) این فصل در رابطه با شرکت‌های بیمه تجاری، تابع قوانین و مقررات مربوط است و در صورت عدم پیش‌بینی، تابع ضوابط مقرر در احکام مذکور می‌باشد.
فصل پنجم ـ مدیریت مخاطرات (ریسک) صندوق مکمل و حساب مکمل
ماده ۲۷ـ مدیریت مخاطرات در حساب مکمل شامل شناسایی (اعم از تهدیدات جاری و احتمالی)، تحلیل و ارزیابی مخاطرات، پایش(کنترل) و کاهش تهدید و انجام سایر اقدامات مورد نیاز می‌باشد. مدیریت حساب مکمل مکلف است بر اساس مقررات مربوط نسبت به ایجاد بخش مدیریت مخاطرات در تشکیلات خود اقدام نماید.
تبصره ـ اجرای این حکم در خصوص صندوق های مکمل، تابع مصوبات شورای عالی بیمه می‌باشد.
ماده ۲۸ـ صندوق مکمل و مدیریت حساب مکمل مکلف است گزارش مخاطرات سرمایه‌گذاری خود را که بر اساس مصوبات مراجع قانونی ذی‌ربط تهیه شده است به وزارت و بیمه مرکزی ارسال نماید.
تبصره ـ در صورت پذیرش صندوق مکمل در بازار سرمایه، رعایت مقررات حاکم بر مدیریت مخاطرات در بازار مذکور برای صندوق الزامی است.
ماده ۲۹ـ در صورتی که گزارش‌ها و صورت‌های مالی و مخاطرات موضوع این آیین‌نامه (با تایید حسابرس ذی‌ربط) نشان‌دهنده عدم توانایی مالی حساب مکمل در ایفای تعهدات آتی در قبال بیمه‌شدگان باشد، هیات نظارت مکلف است نسبت به اعمال ضمانت اجراهای مندرج در مجوز صادره متناسب با شرایط حساب مکمل اقدام نماید.
تبصره ـ صندوق‌های مکمل، تابع قوانین و مقررات مربوط و تحت نظارت بیمه مرکزی می‌باشند.
فصل ششم ـ هیات نظارت
ماده ۳۰ـ به منظور رسیدگی به اعتراض به عدم صدور تاییدیه و یا تمدید مجوز فعالیت مدیریت حساب مکمل، رسیدگی و صدور حکم در خصوص تخلفات مدیریت حساب مذکور از ضوابط مربوط و سایر وظایف مقرر برای هیات نظارت در این آیین‌نامه، “هیات نظارت” متشکل از نمایندگان وزارت (رئیس هیئت)، وزارت امور اقتصادی و دارایی، سازمان اداری و استخدامی کشور، معاونت حقوقی رئیس‌جمهور و بیمه مرکزی تشکیل می‌گردد.
تبصره ۱ـ دبیرخانه هیات نظارت در وزارت مستقر می‌باشد.
تبصره ۲ـ جلسات هیات نظارت با حضور حداقل دو سوم اعضا تشکیل می‌گردد و تصمیمات و آرای هیات یادشده حداقل با سه رای موافق معتبر است.
تبصره ۳ـ دستورالعمل نحوه تشکیل و اداره جلسات و همچنین چگونگی رسیدگی، صدور و ابلاغ تصمیمات و آرای هیات نظارت، ظرف یک (۱) ماه از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه به تصویب وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی رسیده و ابلاغ می‌گردد.
ماده ۳۱ـ در صورت اعتراض به عدم صدور تاییدیه وزارت یا عدم مجوز فعالیت، هیات نظارت نسبت به رسیدگی، تصمیم‌گیری و صدور رأی مقتضی اقدام می‌نماید. وزارت مکلف به اجرای رای صادره از سوی هیات نظارت می‌باشد.
ماده ۳۲ـ هیات نظارت در صورت وصول گزارش وزارت مبنی بر ارتکاب تخلف، مراتب را با ذکر نوع تخلف به مدیریت حساب مکمل ابلاغ نموده و مدیریت حساب مکمل می‌تواند ظرف ده (۱۰) روز از تاریخ ابلاغ تخلف، نسبت به ارسال لایحه دفاعیه اقدام نماید. عدم ارسال لایحه دفاعیه مانع رسیدگی و اتخاذ تصمیم هیات نظارت نمی‌باشد.
تبصره ۱ـ در صورت درخواست مدیریت حساب مکمل جهت اخذ گزارش تخصصی، هیات نظارت می‌تواند مراتب را به کارشناس یا هیات کارشناسی رسمی دادگستری ارجاع نماید. پرداخت هزینه‌های مربوط برعهده متقاضی بوده و در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، هیات نظارت با توجه به سایر دلایل و مدارک مربوط اقدام به رسیدگی و اتخاذ تصمیم می‌نماید.
تبصره ۲ـ هیات نظارت مکلف است در صورت تقاضای مدیریت حساب مکمل جهت حضور در جلسه رسیدگی، برای یکبار نسبت به دعوت وی اقدام نماید. عدم حضور مدیریت حساب مکمل و یا نماینده وی در جلسه رسیدگی (به رغم دعوت مذکور) مانع اتخاذ تصمیم و صدور رای هیات نظارت نمی‌باشد.
تبصره ۳ـ مراجعه ذی‌نفع به هیات نظارت، مانع از مراجعه همزمان وی به مراجع قضایی یا قانونی ذی‌صلاح جهت اعتراض و درخواست رسیدگی در چهارچوب قوانین و مقررات مربوط نمی‌باشد.
تبصره ۴ـ رسیدگی به تخلفات صندوق‌های مکمل بر اساس ضوابط مصوب شورای عالی بیمه می‌باشد. بیمه مرکزی مکلف است بر اساس اعلام وزارت مبنی بر وقوع تخلف در صندوق مکمل، اقدامات لازم را به عمل آورده و نتیجه رسیدگی به تخلف را به وزارت گزارش نماید.
ماده ۳۳ـ هیات نظارت مکلف است پس از انجام بررسی‌های لازم در هر پرونده و در صورت احراز تخلف، با توجه به نوع و اثر تخلف ارتکابی و مراتب تعدد و تکرار تخلفات، مدیریت حساب مکمل را به یکی از موارد زیر محکوم نماید:
۱ـ اخطار یا تذکر کتبی.
۲ـ تعلیق یا محدودیت در عضوگیری جدید (بیمه‌شده)، حداکثر به مدت یک (۱) سال.
۳ـ تعلیق موقت تاییدیه صادره از سوی وزارت برای فعالیت، حداکثر به مدت یک (۱) سال.
۴ـ لغو تاییدیه صادره وزارت مبنی بر فعالیت حساب.
۵ـ سایر ضمانت اجراهای مندرج در مجوز فعالیت.
تبصره ـ تعلیق یا لغو مجوز فعالیت مدیریت حساب مکمل، مانع ایفای تعهدات آن نسبت به بیمه‌شدگان و ذی‌نفعان قانونی نمی‌باشد مگر اینکه در قوانین و مقررات مربوط و یا احکام مراجع قانونی یا قضایی ذی‌صلاح به نحو دیگری مقرر شده باشد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا عارف
