سلام
برای بررسی تاثیر و نقش مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل لازم است توضیحات کلی در مورد چرایی و چگونگی طرح طبقه بندی ارائه شود. توجه به این نکته ضروری است که در قانون کار صرفا حداقل های حقوق و مزایا مشخص شده و اینکه مدرک تحصیلی بالاتر و یا تجربه و تخصص در دریافتی کارگران چقدر تاثیر داشته باشند سخنی به میان نیاورده است. هر چند مدرک تحصیلی از لحاظ قانونی به صورت مستقیم در حقوق و مزایا تاثیر ندارند ولی به صورت مستقیم می توانند تاثیر گذار باشند.
طرح طبقه بندی مشاغل باید در کارگاه هایی که بیشتر از 50 نفر کارگر دارند اجرا شود. در ماده 48 قانون کار هدف از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل، در ابتدا ارزیابی مشاغل برای سطح و طبقه بندی آن است که ارزش مشاغل مختلف کارگاه که در قسمت های مختلف کارگاه واقع شده اند مشخص شود. بعد از مشخص شدن ارزش و سطح مشاغل گروه شغلی برای هر شغل تعیین می شود. در نهایت که مشاغل ارزیابی و گروه ها مشخص شد، اجرای طرح طبقه بندی مشاغل باعث ایجاد عدالت در پرداخت حقوق و مزایا می شود.
یکی از مواردی که در زمان اجرای طرح اتفاق می افتد تهیه شناسنامه شغلی مشاغل است. یک قسمت مهم شناسنامه شغلی، شرایط احراز شغل بوده که شرایط احراز معمولا در دو آیتم تجربه کاری و مدرک تحصیلی مورد نیاز مشخص می کنند.
پس مدرک تحصیلی در این قسمت از طرح وارد ماجرا می شود که مدرک تحصیلی فقط به عنوان یکی از شرایط احراز شغل تعریف می شود. قبلا گفته شد که مدرک تحصیلی تاثیر مستقیم روی حقوق و مزایا ندارد ولی اولین تاثیر غیر مستقیم مدرک تحصیلی بر روی حقوق به این صورت اتفاق می افتد که مشاغلی که نیازمند مدرک تحصیلی بالاتری هستند معمولا دارای گروه شغلی بالاتر و در نتیجه مزد گروه بالاتری می شوند.
فرض کنیم قبل از اجرای طرح طبقه بندی کارگری با مدرک تحصیلی کارشناسی به عنوان اپراتور دستگاهی از خط تولید مشغول به کار بوده است. در طراحی طبقه بندی، به عنوان مثال شغل اپراتور تولید 1 تعریف شده و برای احراز این شغل حداقل مدرک تحصیلی دیپلم و تجربه یک سال تعریف شده است.
در زمان اجرا و تطبیق طرح کارگری که قبل از اجرای طرح در شغل اپراتور تولید 1 مشغول به کار بوده است ممکن است مدرک تحصیلی کمتر از دیپلم، دیپلم و یا بالاتر از دیپلم داشته باشد.
الف) اگر مدرک تحصیلی وی کمتر از دیپلم بود شغل وی را عوض نمی کنند بلکه از سوابق تجربی وی کسر و به حساب مدرک تحصیلی می گذارند.
ب) اگر دیپلم بود که بدون تغییر در سوابق تجربی در همان شغل ادامه کار می دهد.
ج) اگر مدرک تحصیلی کارگر از دیپلم بالاتر باشد، در همان شغل ادامه کار داده و اینکه مدرک تحصیلی بالاتر از حداقل شرایط احراز شغل را دارد، امتیازی تلقی نشده و باعث پرداخت مزد و مزایای بالاتر نمی شود مگر اینکه با نظر مثبت کارفرما این اتفاق در طرح پیش بینی شده باشد.
اگر کارفرما بخواهد بعد از طرح طبقه بندی مشاغل کارگری را در شغل اپراتور تولید 1 به کار گمارد حتما باید این فرد دارای مدرک تحصیلی دیپلم بوده و یک سال سابقه تجربی داشته باشد. ولی برای کارگرانی قبل از اجرای طرح در همان شغل با مدرک تحصیلی پایین مشغول به کار بوده اند کمتر بودن مدرک تحصیلی مشکلی ایجاد نکرده و با سوابق تجربی کارگر کسر مدرک تحصیلی جبران می شود.
از مطالب بالا به صورت خلاصه نتیجه گرفته می شود که مدرک تحصیلی یکی از شرایط احراز شغل بوده و یک معیاری برای کارفرما تعیین می کند که برای هر شغل چه مدرک تحصیلی نیاز است.
ممکن است کارگری با مدرک تحصیلی بالاتر از دیپلم (مثلا کارشناسی) آمادگی خود را برای کار در شغلی که دیپلم نیاز دارد اعلام کند و قرارداد کاری امضا کند. در این حالت کارگر بعدا نمی تواند ادعایی برای دریافت حقوق و مزد بالاتر از بابت مدرک تحصیلی بالاتر از دیپلم داشته باشد.
مدیر (1 ماه پیش)
