بازخرید مرخصی در ۱۴۰۰ چگونه است؟

نحوه بازخرید مرخصی در سال ۱۴۰۰

بازخرید مرخصی کارگران طبق مقررات قانون کار همیشه بحث‌برانگیز بوده است و سوالات مختلفی در این رابطه برای کارگران و کارفرمایان ایجاد می‌شود. به عنوان مثال: نحوه برآورد تعداد روزهای مانده مرخصی که باید بازخرید شوند چگونه است؟ در قراردادهای کار موقت کمتر از یک سال ذخیره مرخصی چقدر است؟ اگر اتمام قرارداد کار به دلیل بازنشستگی باشد چند روز از مانده مرخصی باید بازخرید شود؟ در محاسبه مبلغ هر روز مانده مرخصی کدام یک از آیتم‌های حقوق و دستمزد و مزایا باید دخالت داده شوند؟ در این مقاله به متداول‌ترین سوالات مطرح شده در این زمینه پاسخ می‌دهیم.

بازخرید مانده مرخصی

در صورتی که کارگر به هر دلیل نتواند از کل مرخصی استحقاقی خود در طول مدت قرارداد کار استفاده کند، قانون کار بازخرید مرخصی را پیش‌بینی کرده است. علت پیش‌بینی و تعیین مرخصی به‌صورت اجباری و اختیاری برای کارگران دلایل مختلفی دارد که همه آن‌ها در راستای حمایت از کارگران هستند. ایجاد فرصت استراحت و افزایش سلامت جسمانی و روانی کارگر، رسیدگی به امور زندگی، مسافرت، شرکت در مراسم مختلف اجتماعی و دینی، سپری کردن دوره بیماری از مهم‌ترین آن‌ها هستند.

در ماده ۶۴ قانون کار مرخصی استحقاقی برای هر سال ۲۶ روز کاری پیش‌بینی‌شده است. طبق ماده ۶۶ قانون کار کارگر نمی‌تواند بیش از ۹ روز از مرخصی استحقاقی سالانه خود را ذخیره کند. اهمیت استفاده از مرخصی در این ماده مشخص است.

ذخیره کردن ۹ روز مرخصی در قراردادهای کار با مدت بیشتر از یک سال صادق است. در قراردادهای کار یک سال و کمتر از یک سال چنانچه در سال دوم نیز تمدید، شود ذخیره ۹ روز موضوعیت ندارد. بلکه باید بازخریدمرخصی در پایان هر قرارداد کار بر مبنای ۲۶ روز انجام پذیرد.

بازخرید مرخصی

تعریف بازخرید مرخصی به این صورت که چنانچه کارگری از تمام مرخصی استحقاقی خود استفاده نکند، مبلغ مربوط به باقی‌مانده مرخصی وی باید از طرف کارفرما پرداخت شود.

بازخرید مرخصی سال ۱۴۰۰

بازخریدمرخصی ۱۴۰۰ برای کارگرانی باید انجام گیرد که قرارداد کار آنان در سال ۱۴۰۰ به پایان می رسد و یا در سال ۱۴۰۰ بازنشسته می شوند.

بازخرید مانده مرخصی ۱۴۰۰ انواع قرارداد کار

بازخرید مرخصی ۱۴۰۰ کارگران با قرارداد کار موقت یک سال و کمتر از یک سال

همان‌گونه که اشاره شد، در قراردادهای کار یک سال یا کمتر از یک سال بازخرید مرخصی باید با ۲۶ روز کاری محاسبه شود. چنانچه قرارداد کار کمتر از یک سال باشد ۲۶ روز مرخصی به نسبت مدت مرخصی محاسبه می‌شود.

مثال: چنانچه مدت قرارداد کار کارگری ۶ ماه باشد، مرخصی استحقاقی این قرارداد کار ۱۳ روز خواهد بود. در پایان این قرارداد کار اگر کارگر ۵ روز از مرخصی استحقاقی خود را استفاده کرده باشد، ۸ روز از مرخصی وی باقی می‌ماند؛ بنابراین باید ۸ روز از مرخصی این کارگر بازخرید شود.

اگر طول مدت قرارداد کار یک سال باشد و کارگر در طول سال ۱۰ روز از مرخصی استحقاقی استفاده کرده باشد، در اتمام قرارداد کار باید ۱۶ روز از باقیمانده مرخصی وی بازخرید شود.

در قراردادهای کار بیش از یک سال

متن ماده ۶۶ قانون کار به‌صورت زیر است:

پس چنانچه یک سال کاری کارگر به اتمام برسد و وارد سال دوم کاری شود و در هنگام ورود به سال دوم بیشتر از ۹ روز از مرخصی‌های سال گذشته وی باقی‌مانده باشد، در این صورت ۹ روز ذخیره و بقیه سوخت می‌شوند.

برای روشن شدن موضوع فرض می‌کنیم کارگری قرارداد کار ۳ ساله دارد. او تا اتمام سال اول کار ۱۰ (ده) روز به مرخصی استحقاقی رفته است؛ بنابراین ۱۶ روز از مرخصی‌های استحقاقی او مانده است. در شروع سال دوم کار ۹ روز از این مرخصی‌ها ذخیره و ۷ روز نیز سوخت می‌شوند. مرخصی‌های ذخیره‌شده با مرخصی سال بعد جمع نمی‌شوند، بلکه به‌صورت مستقل ذخیره می‌شوند و در سال‌های بعد نیز قابل استفاده هستند.

مرخصی سال آخر قرارداد کار

اگر کارگری که قرارداد کار سه ساله داشته باشد که در آخر سال ۱۴۰۰ به اتمام می‌رسد، در سال اول کار ۱۰ روز و در سال دوم ۱۹ روز و در سال سوم ۸ روز از مرخصی استحقاقی استفاده کرده باشد، بازخرید مانده مرخصی سال ۱۴۰۰ وی به‌صورت زیر خواهد بود.

مرخصی‌های این کارگر از سال اول کار ۹ روز و از سال دوم کار ۷ روز ذخیره‌شده است. در سال آخر چون گذر به سال بعد وجود ندارد، بنابراین تمام مرخصی‌های مانده از ۲۶ روز باید بازخرید شوند. پس ۱۸ روز مرخصی‌های او در سال آخر مانده است.

برای تسویه‌حساب قرارداد کار این کارگر در پایان سال سوم که آخر سال ۱۴۰۰ فرض کرده بودیم باید جمع ذخیره مرخصی دو سال اول کار و مانده مرخصی سال آخر (۳۴=۱۸+۷+۹) بازخرید شوند.

محاسبه بازخرید مرخصی در موقع بازنشستگی

بازنشستگی طبق ماده ۲۱ قانون کار یکی از حالت‌های اتمام قرارداد کار است. نحوه محاسبه بازخرید مانده مرخصی در این حالت به نوع قرارداد کار کارگر ارتباط دارد.

چنانچه کارگر با قراردادهای کار یک سال و کمتر از یک سال بازنشسته شود، بازخرید مرخصی‌های او طبق حالتی که توضیح داده شد محاسبه می‌شود.

چنانچه کارگر دارای قرارداد کار دائم و یا قرارداد کار بیش از یک سال باشد، نحوه‌ی محاسبه بازخرید مرخصی ۱۴۰۰ وی با روشی که در قسمت قبل برای قراردادهای بیش از یک سال توضیح داده شد خواهد بود.

محاسبه مبلغ بازخرید مرخصی

پس از مشخص شدن تعداد روزهای مانده و ذخیره مرخصی کارگر، باید مبلغی که باید برای هر روز از مرخصی‌ها پرداخت شود مشخص و سپس به تعداد روزهای مانده مرخصی ضرب شود.

مبنای محاسبه بازخرید مرخصی کارگران آخرین حق السعی کارگران است. طبق رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۱۹۶۳-۱۹۶۴ دوشنبه ۱۶ فروردین ۱۴۰۰ در این مبلغ باید کلیه حقوق و مزایا و پرداختی‌هایی که در دوران اشتغال دریافت می‌کرد از جمله اینکه این مبالغ مستلزم حضور کارگر در کارگاه باشد یا نه مانند ایاب ذهاب و غذا را شامل می‌شود.

مبنای محاسبه وجه مرخصی برخلاف پایان کار (سنوات) که فقط حقوق را شامل می‌شود به کل مبلغ حق السعی و سایر دریافتی‌های کارگر توسعه داده شده است.

عدم پرداخت وجه مرخصی در پایان قراردادهای کار موقت

در قسمت قبل اشاره شد که مبنای بازخرید سال ۱۴۰۰ کارگران و سایر سال‌ها آخرین حق السعی است. بنابراین اگر کارفرمایی در پایان قراردادهای کار موقت مرخصی‌های ذخیره و مانده کارگران را تسویه نکند، باید طبق حق السعی زمان پرداخت محاسبه کند.

مثال محاسبه بازخریدمرخصی سال ۱۴۰۰

مثال جهت نحوه محاسبه بازخرید مرخصی

فرض کنیم کارگری در پایان قرارداد کار اعم از دائم، بیش از یک سال یا کمتر از آن ۲۰ روز مرخصی مانده داشته باشد. ریز آخرین حقوق و دستمزد و مزایای این کارگر به شرح زیر است. محاسبه کل مبلغ بازخرید مرخصی به صورت زیر خواهد بود.

مرخصی مانده = 20 روز

عنوان	مبلغ	عنوان	مبلغ
مزد ثابت	۹۳۱۸۳۲	هزینه غذا	۳.۰۰۰.۰۰۰
حقوق ماهانه	۲۷.۹۵۴.۹۶۰	کمک هزینه مسکن	۴.۵۰۰.۰۰۰
کمک هزینه عائله مندی ۲ فرزند	۵.۳۱۰.۹۹۰	کمک هزینه اقلام مصرفی(بن)	۶.۰۰۰.۰۰۰
ایاب و ذهاب ماهانه	۴.۰۰۰.۰۰۰
جمع کل	۵۰.۷۶۵.۹۵۰	ریال

از تقسیم حق السعی ماهانه به تعداد روزهای ماه حق السعی روزانه به صورت زیر به دست می آید:

۱.۶۹۲.۱۹۸ = 30 / ۵۰.۷۶۵.۹۵۰

با ضرب حق السعی روزانه در تعداد روز مرخصی مانده کل مبلغ بازخرید مرخصی این کارگر در سال ۱۴۰۰ به صورت زیر به دست می آید:

۳۳.۸۴۳.۹۶۰ = 20 * ۱.۶۹۲.۱۹۸

بنابراین کارفرما باید موقع تسویه‌حساب اتمام قرارداد این کارگر مبلغ ۳۳.۸۴۳.۹۶۰ ریال را از بابت بازخرید مانده مرخصی‌ها پرداخت کند.

سوالات متداول در مورد بازخریدمرخصی قانون کار