رسیدگی به دعاوی کار و شکایت کارگر از کارفرما و یا برعکس مستلزم ارائه دادخواست (شکوائیه) به اداره کار است. در دادخواست ارائه شده باید خواسته ها شفاف و مصداقی اعلام شده باشند. ممکن است شاکی پس از ارائه دادخواست متوجه شود که عناوین و خواسته های درج شده در دادخواست یا ناقص بوده یا اضافه بوده و یا نیاز به تغییر دارند و بحث افزایش، تغییر و کاهش خواسته در سامانه جامع روابط کار مطرح می‌شود.
روش های مختلفی برای رسیدگی به خواسته های از قلم افتاده وجود دارد. اولین و ساده ترین روش این است که شاکی خواسته خود را کاهش، افزایش و یا تغییر دهد و این عمل در همان خواسته اعمال می‌شود.
روش دیگر برای مطالبه خواسته‌های باقی مانده که در دادخواست ذکر نشده این است که دادخواست مستقلی برای آن خواسته ها ارائه شود. در ادامه به مقررات و نحوه افزایش، کاهش و تغییر خواسته در دادخواست اداره کار پرداخته شده است.
فهرست مطالب
مقررات افزایش، تغییر و کاهش خواسته در شکایت اداره کار
قانون‌گذار در مواد 63 و 64 آیین دادرسی کار ضمن مجاز اعلام کردن تغییر، کاهش و افزایش خواسته، چنین عنوان کرده است:
ماده۶۳ ـ خواهان می‌تواند تا قبل از اتمام رسیدگی خواسته خود را کم نموده یا تغییر دهد لیکن افزایش خواسته تا پایان اولین جلسه رسیدگی صورت خواهد گرفت.
ماده 64 – در صورت تغییر یا افزایش خواسته از طرف خواهان، چنانچه به تقاضای خوانده، هیات تجدید جلسه را برای ارائه مدارک جدید از طرف خوانده لازم بداند، جلسه تجدید می‌شود.
آیین دادرسی کار
اصلاح خواسته در دادخواست امری مهم است که می‌تواند به تغییرات قابل توجه در نتیجه پرونده‌ها و تجربه طرفین منجر شود. مدیریت صحیح این خواسته‌ها می‌تواند به بهبود فرآیند قضایی کمک کرده و به دستیابی به عدالت و کارآمدی در دادگاه‌ها و مراجع قضاوتی و شبه قضایی کمک نماید.
در دادگاه‌ها و فرآیندهای قضایی و شبه قضایی و اداری، خواسته‌ها و مطالبات طرفین اساسی برای تعیین حقوق و تعهدات است. اما گاهی اوقات، این خواسته‌ها ممکن است در طول مدت رسیدگی تغییر کنند به گونه‌ای که یا افزایش یا کاهش و یا تغییر یابند. در این مقاله به بررسی عوامل موثر بر افزایش و کاهش خواسته در دادخواست، تأثیرات آنها و راهکارهای مدیریتی می‌پردازیم.
ضرورت و روش‌های افزایش، تغییر و کاهش خواسته در سامانه جامع روابط کار
اصلاح خواسته در دادخواست ممکن است به دلیل کشف اطلاعات جدید، تغییر در شرایط موجود، یا تغییر نظر طرفین رخ دهد. این اصلاحات ممکن است نیازمند تغییرات در مطالبات، ادعاها یا حتی طرح سوالات باشد.
برای اصلاح خواسته در دادخواست، شاکی (خواهان) باید به مرجع رسیدگی کننده درخواست ارائه اصلاحات دادخواست را ارائه دهد. این اصلاحات می‌تواند به صورت مکتوب یا شفاهی ارائه شود و ممکن است نیازمند توافق طرفین و تأیید مرجع باشد.
کاهش خواسته در دادخواست و عوامل موثر بر آن
کاهش خواسته در دادخواست اداره کار ممکن است به معنای کم‌تر شدن مطالبات یا حقوقی که درخواست می‌شود باشد. این موضوع معمولاً در مواقعی رخ می‌دهد که طرفین به توافقی دست یافته‌اند یا یکی از طرفین از برخی ادعاهای خود کاسته و مطالباتش را کاهش داده است. به طور مثال در یک پرونده حقوقی، اگر دو طرف به توافقی دست یافته و یکی از طرفین موافقت کند که بخشی از مطالباتش را کاهش دهد، این به عنوان کاهش خواسته در دادخواست شناخته می‌شود.
عوامل مختلفی می‌توانند به کاهش خواسته در دادخواست منجر شوند. این عوامل شامل امکانات توافقات بین طرفین، تغییر در شرایط مالی یا حقوقی، تحولات در فرآیندهای قضایی و نیاز به اجرای سریعتر و کارآمدتر دادرسی می‌شوند.
شرایط کاهش خواسته در مراجع حل اختلاف کار
- خواسته می‌بایست معلوم باشد.
- خواسته می‌بایست عین معین باشد.
- پرونده در مراحل رسیدگی باشد.
افزایش خواسته در دادخواست و عوامل موثر بر آن
- خواسته جدید می‌بایست به دعوای طرح شده مرتبط باشد.
- خواسته جدید می‌بایست با دعوای مطروحه دارای منشا واحدی باشد.
- خواهان افزایش خواسته را تا پایان اولین جلسه دادرسی مطرح نماید.
افزایش خواسته تا چه زمانی امکان پذیر بوده و چگونه باید اقدام شود؟
در ماده 63 آیین دادرسی کار تغییر یا افزایش خواسته از طرف خواهان پیش بینی شده است. پس از اینکه کارفرما یا کارگر دادخواست خود را به اداره کار ارائه کردند دادخواست ارائه شده ثبت شده و قابل ویرایش و تغییر نخواهد بود. در صورتی که شاکی پس از ثبت دادخواست نیاز داشته باشد به خواسته های خود اضافه کند می تواند تا زمان اتمام جلسه اول رسیدگی افزایش خواسته را به مرجع رسیدگی کننده اعلام کند.
به عنوان مثال کارگری در دادخواست اولیه سنوات، عیدی و پاداش و مانده مرخصی خود را مطالبه کرده باشد. سپس بخواهد حق مسکن و حق اولاد را نیز اضافه کند.
کارگر می تواند طی یک لایحه تا اتمام جلسه اول رسیدگی و به صورت مکتوب این خواسته را به خواسته های قبلی خود اضافه کند. همچنین در جلسه اول رسیگی کارگر می تواند به صورت شفاهی خواسته های جدید را مطرح کند و در اظهارات شاکی در صورتجلسه درج شود.
تغییر خواسته چیست و مهلت و روش آن چگونه است؟
شاکی دادخواستی را به اداره کار ارائه کرده و پس از ثبت دادخواست تصمیم به تغییر در خواسته خود می‌گیرد. به این معنی که عناوین و ماهیت خواسته ها ثابت باقی مانده ولی مقدار خواسته تغییر می‌کند.
به عنوان مثال کارگر در دادخواست بدوی خود سنوات خود را به مدت دو سال مطالبه کرده و پس از ثبت دادخواست تصمیم گرفته سنوات سه یا یک سال را مطالبه کند. ملاحظه می‌شود که خواسته همان سنوات بوده که بعدا مدت و مبلغ آن تغییر کرده است.
برابر با قسمت آخر ماده 63 آیین دادرسی کار مهلت و شرایط تغییر خواسته همانند افزایش خواسته است و شاکی باید تغییر خواسته خود را تا اتمام جلسه اول رسیدگی به مرجع رسیدگی کننده که هیات تشخیص است اعلام کند.
اعلام تغییر خواسته یا به صورت کتبی و طی لایحه و یا به صورت شفاهی در جلسه اول رسیدگی انجام می‌شود.
توجه شود که درخواست شفاهی خواهان برای کاهش، تغییر یا افزایش خواسته باید در صورتجلسه نوشته شده و به امضای خواهان برسد.
کاهش خواسته شکایت اداره کار چگونه و تا چه زمانی قابل درخواست است؟
کاهش خواسته به معنی این است که شاکی از تعدادی از خواسته های خود صرفنظر کند و از مرجع رسیدگی کننده می خواهد که به یک یا تعدادی از خواسته های وی رسیدگی نشود.
به عنوان مثال کارگری در دادخواست بدوی خود سنوات، عیدی و پاداش و مانده مرخصی خود را مطالبه کرده است و سپس متوجه می شود که مرخصی های خود را به طور کامل استفاده کرده است. در این صورت می تواند از خواسته مانده مرخصی انصراف دهد.
طبق قسمت ابتدای ماده 63 آیین دادرسی کار کاهش خواسته تا زمان اتمام رسیدگی قابل درخواست است.
نکات مهم جریان رسیدگی پس از افزایش، کاهش و تغییر خواسته
دادخواست بدوی اداره کار به خوانده ابلاغ می شود تا خوانده بتواند خود را برای دفاع در جلسه رسیدگی آماده کرده و در صورت نیاز اسناد و مدارک مربوطه را تهیه و ارائه کند. اگر خواسته افزایش و یا تغییر افزایشی باشد کارفرما در جریان این افزایش و تغییر تا جلسه اول رسیدگی قرار نمی‌گیرد و ممکن است آمادگی دفاع در خصوص خواسته های جدید را نداشته باشد.
برابر با ماده 64 آیین دادرسی کار در صورت تغییر یا افزایش خواسته از طرف خواهان، چنانچه به تقاضای خوانده، هیات تشخیص تجدید جلسه را برای ارائه مدارک جدید از طرف خوانده الزامی بداند جلسه رسیدگی تجدید می‌شود.