حق مسکن و بن کارگری ۱۴۰۴ کارگران تمام وقت و ساعتی و پاره وقت
حق مسکن ۱۴۰۴ کارگران ماهانه مبلغ ۹.۰۰۰.۰۰۰ ریال و بن کارگری ۱۴۰۴ ماهانه مبلغ ۲۲.۰۰۰.۰۰۰ ریال است که در ادامه به شرایط پرداخت و تعلق، نحوه محاسبه برای کارگران تمام وقت و ساعتی توضیح داده شده است.
فهرست مطالب
حق مسکن ۱۴۰۴
حق مسکن کارگران ۱۴۰۴ در زمره مزایای رفاهی و انگیزشی پیش‌بینی‌شده در قانون کار قرار دارد که پرداخت آن برای تمامی کارفرمایان مشمول قانون الزامی است. مطابق ماده ۳۴ قانون کار، کلیه دریافتی‌های مرتبط با قرارداد کار اعم از مزد، مزایا و کمک‌های رفاهی تحت عنوان «حق‌السعی» تعریف می‌شوند و حق مسکن نیز در همین چارچوب قرار می‌گیرد.
این مزایا به منظور حمایت از توان معیشتی نیروی کار در نظر گرفته می‌شود و تفاوتی میان کارگران مجرد یا متاهل، رسمی یا قراردادی وجود ندارد؛ بدین معنا که همه کارگران مشمول قانون از این حق برخوردار هستند. مبلغ حق مسکن مصوب شورای عالی کار هر ساله پس از بررسی در شورا و تایید هیات وزیران به اجرا گذاشته می‌شود. رقم مصوب سال ۱۴۰۴ و جزئیات نحوه محاسبه آن در ادامه مقاله تشریح خواهد شد.
بن کارگری ۱۴۰۴
بن کارگری که در مصوبات شورای عالی کار تحت عنوان «کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار» شناخته می‌شود، یکی از مزایای مستمر برای کارگران مشمول قانون کار است. این مزایا همانند حق مسکن و سایر پرداخت‌ها، در فیش حقوقی کارگران درج شده و کارفرما موظف به پرداخت آن است.
مبلغ حق بن نقدی کارگران در سال ۱۴۰۴ بر اساس تصمیم شورای عالی کار تعیین و به همه کارگران اعم از مجرد یا متاهل، رسمی یا قراردادی تعلق می‌گیرد. اهمیت این مزایا در آن است که بخشی از هزینه‌های سبد معیشت خانوار کارگری را جبران کرده و نقش حمایتی در برابر افزایش قیمت کالاهای اساسی ایفا می‌کند.
نکته قابل توجه این است که بن کارگری مشمول بیمه و مالیات است، در حالی که حق مسکن صرفا مشمول بیمه بوده و از مالیات معاف است. کارفرمایان مکلف‌اند این اقلام را به‌طور منظم و ماهانه پرداخت و در فیش حقوقی درج کنند.
شرایط تعلق گرفتن حق مسکن
حق مسکن کارگران ۱۴۰۴ طبق مصوبه شورای عالی کار همچنان معادل ۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال در ماه (۹۰۰ هزار تومان) تعیین شده است. این مبلغ از ابتدای سال به تمام کارگران مشمول قانون کار تعلق می‌گیرد و باید در فیش حقوقی آنان درج شود.
شرایط پرداخت حق مسکن به گونه‌ای است که تمامی کارگران، اعم از مجرد یا متاهل، رسمی یا قراردادی، از آن بهره‌مند می‌شوند و کارفرما نمی‌تواند این مبلغ را به وضعیت سکونت یا تاهل کارگر مشروط کند. حتی اگر کارگر در خانه شخصی خود زندگی کند، باز هم حق مسکن مصوب باید به او پرداخت شود.
در مورد کارگران پاره‌وقت و ساعتی، مبلغ حق مسکن به نسبت ساعات کارکرد محاسبه می‌شود.
ماده ۳۹- مزد و مزایای کارگرانی که به صورت نیمه‌وقت و یا کمتر از ساعات قانونی تعیین شده به کار اشتغال دارند به نسبت ساعات کار انجام یافته محاسبه و پرداخت می‌شود.
شرایط تعلق گرفتن بن کارگری
بن کارگری یا همان کمک هزینه اقلام مصرفی در سال ۱۴۰۴ به مبلغ ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در ماه) تعیین شده است. این مزایا همانند حق مسکن، جزو حقوق الزامی برای تمامی کارگران مشمول قانون کار محسوب می‌شود و باید به‌طور کامل پرداخت گردد.
شرایط تعلق بن کارگری به نوع قرارداد یا وضعیت تاهل بستگی ندارد؛ همه کارگران اعم از مجرد یا متاهل، رسمی یا قراردادی، روزمزد یا موقت مشمول دریافت آن هستند. کارگران پاره‌وقت یا ساعتی نیز به نسبت ساعات کارکرد خود از این مزایا بهره‌مند می‌شوند. به عنوان نمونه، اگر کارگری نیمی از ساعات موظفی ماهانه را کار کند، استحقاق دریافت ۵۰ درصد مبلغ بن را خواهد داشت.
این کمک هزینه مانند سایر مزایای مستمر حقوقی، در محاسبات بیمه و مالیات نیز لحاظ می‌شود و کارفرما موظف است آن را ماهانه در فیش حقوقی درج کند.
تفاوت حق مسکن و بن کارگری
حق مسکن کارگران ۱۴۰۴ و بن کارگری، هر دو از مزایای رفاهی در قانون کار هستند اما از نظر مبلغ و فرآیند تصویب تفاوت‌هایی دارند. مبلغ حق مسکن در سال ۱۴۰۴ برابر با ۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۹۰۰ هزار تومان در ماه) تعیین شده و بن کارگری یا کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار نیز معادل ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال (۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در ماه) است.
تفاوت اصلی در فرآیند تصویب این دو مزایا دیده می‌شود. بن کارگری هم‌زمان با حداقل دستمزد و سایر مزایا در شورای عالی کار تصویب و با ابلاغ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی لازم‌الاجرا می‌شود. اما حق مسکن علاوه بر مصوبه شورای عالی کار، باید به تصویب هیات وزیران نیز برسد تا قابلیت اجرایی پیدا کند.
از نظر بیمه و مالیات نیز میان این دو مزایا تفاوت وجود دارد. حق مسکن مشمول بیمه است اما از مالیات معاف می‌باشد؛ در حالی که بن کارگری هم مشمول بیمه و هم مشمول مالیات حقوق است.
با وجود این تفاوت‌ها، هر دو مزایا ویژگی‌های مشترکی دارند: پرداخت آن‌ها برای تمامی کارفرمایان الزامی است، شامل همه کارگران مشمول قانون کار می‌شود و باید ماهانه در فیش حقوقی درج گردد.
آیا حق مسکن و بن کارگری جزو حقوق محسوب می‌شوند؟
بر اساس تبصره (۳) ماده (۳۶) قانون کار، مبالغی مانند حق مسکن و بن کارگری در زمره مزایای رفاهی و انگیزشی قرار می‌گیرند و جزو مزد ثابت محسوب نمی‌شوند.
به همین دلیل، در محاسبه مواردی مانند اضافه‌کاری، شب‌کاری، جمعه‌کاری، مأموریت، عیدی، پاداش و سنوات لحاظ نمی‌شوند.
با این حال، از آنجا که حق مسکن و بن کارگری جزو حق‌السعی کارگر به شمار می‌آیند، باید در محاسبه مانده مرخصی لحاظ گردند.
بنابراین کارفرمایان موظف‌اند این اقلام را به‌طور منظم در فیش حقوقی درج کنند.
حق مسکن و بن کارگری کارگران پاره وقت و ساعتی
مطابق ماده ۳۵ قانون کار، انواع قراردادها از جمله کارمزد، ساعتی و پاره وقت تحت شمول قانون کار هستند و به همین دلیل مزایایی مانند حق مسکن و بن کارگری نیز به این گروه تعلق می‌گیرد. تفاوت تنها در میزان پرداخت است؛ به این معنا که این مزایا به تناسب ساعات کارکرد محاسبه می‌شوند.
برای سال ۱۴۰۴، مبلغ حق مسکن کارگران ۹,۰۰۰,۰۰۰ ریال و بن نقدی کارگران ۲۲,۰۰۰,۰۰۰ ریال تعیین شده است. حال اگر کارگری تنها ۲۰ ساعت در هفته کار کند، در حالی که ساعات موظفی هفتگی ۴۴ ساعت است، کارکرد او حدود ۴۵ درصد ساعات کامل خواهد بود. بنابراین:
حق مسکن قابل پرداخت ۴,۰۵۰,۰۰۰ = 9,۰۰۰,۰۰۰ × ۴۵%
بن کارگری قابل پرداخت ۹,۹۰۰,۰۰۰ =۲۲,۰۰۰,۰۰۰ × ۴۵%
به همین ترتیب، هرچه ساعات کارکرد کمتر باشد، مزایا نیز به همان نسبت کاهش یا افزایش پیدا می‌کند. نکته مهم این است که حتی کارگران پاره وقت یا ساعتی نیز در زمره مشمولان قانون کار قرار دارند و کارفرما نمی‌تواند از پرداخت این مزایا خودداری کند.
مصوبه حق مسکن و بن کارگری ۱۴۰۴
بر اساس مصوبات شورای عالی کار در اسفند ۱۴۰۳ که از ابتدای سال ۱۴۰۴ اجرا شده است، جزئیات مربوط به حق مسکن و بن کارگری به شرح زیر تعیین شده است:
۳- بر اساس مصوبه مورخ ۱۳۸۷/۷/۲۱ شورای عالی کار و در جهت افزایش رضایت مندی کارگران و کارفرمایان و به منظور تثبیت و تسری به تمامی کارگران، اعم از دائم و موقت مقرر شد از ابتدای سال ۱۴۰۴ کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار به عنوان مزایای رفاهی و انگیزه‌ای موضوع تبصره (۳) ماده ۳۶ قانون کار بابت هر کارگر (اعم از متاهل یا مجرد) ماهانه مبلغ ۲۲۰۰۰۰۰۰ ریال از سوی کارفرمایان به آنان پرداخت گردد.
۴- مبلغ کمک هزینه مسکن کارگری مطابق سال گذشته ماهانه ۹۰۰۰۰۰۰ ریال (نه میلیون ریال) می‌باشد تا از فروردین ماه سال ۱۴۰۴ توسط کارفرمایان پرداخت شود.
راهکارهای قانونی در اختلافات
در صورتی که کارفرما از پرداخت حق مسکن کارگران ۱۴۰۴ یا بن نقدی کارگران خودداری کند، کارگر می‌تواند از راهکارهای قانونی برای احقاق حق خود استفاده کند. طبق قانون کار، پرداخت این مزایا الزامی است و هرگونه توافق برای حذف یا کاهش آن‌ها فاقد اعتبار است.
مهم‌ترین مسیر پیگیری، ثبت شکایت در سامانه جامع روابط کار است. کارگر می‌تواند با مراجعه به این سامانه، شکایت خود را ثبت کرده و موضوع در هیات‌های تشخیص و حل اختلاف اداره کار بررسی خواهد شد. مطالبات مربوط به حق مسکن و بن کارگری در حکم دیون کارفرما محسوب می‌شود و مشمول مرور زمان نیست؛ بنابراین کارگر در هر زمان می‌تواند آن‌ها را مطالبه کند.
در مقابل، کارفرمایان نیز می‌توانند با ارائه مستندات پرداخت یا توافق‌های قانونی (در مواردی که مطابق قانون صحیح باشد) از حقوق خود دفاع کنند. اما در هر حال، عدم درج و پرداخت این مبالغ در فیش حقوقی تخلف محسوب می‌شود و رای مراجع حل اختلاف غالبا به نفع کارگر صادر خواهد شد.
مبلغ حق مسکن کارگران در ۳۷ سال گذشته
| سال | کمک هزینه مسکن | |
| متاهل | مجرد | |
| ۶۹ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۰ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۱ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۲ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۳ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۴ | ۴۰۰۰ | ۲۰۰۰ |
| ۷۵ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۷۶ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۷۷ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۷۸ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۷۹ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۸۰ | ۱۲۰۰۰ | ۸۰۰۰ |
| ۸۱ | ۴۰۰۰۰ | ۲۰۰۰۰ |
| ۸۲ | ۴۰۰۰۰ | ۲۰۰۰۰ |
| ۸۳ | ۶۰۰۰۰ | |
| ۸۴ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۸۵ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۸۶ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۸۷ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۸۸ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۸۹ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۹۰ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۹۱ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۹۲ | ۱۰۰۰۰۰ | |
| ۹۳ | ۲۰۰۰۰۰ | |
| ۹۴ | ۲۰۰۰۰۰ | |
| ۹۵ | از مهر ۴۰۰۰۰۰ | ۲۰۰۰۰۰ |
| ۹۶ | ۴۰۰۰۰۰ | |
| ۹۷ | ۴۰۰۰۰۰ | |
| ۹۸ | ۱۰۰۰۰۰۰ | |
| ۹۹ (سه ماه اول) | ۱۰۰۰۰۰۰ | |
| ۹۹ (نه ماه آخر) | ۳۰۰۰۰۰۰ | |
| ۱۴۰۰ | ۴۵۰۰۰۰۰ | |
| ۱۴۰۱ | ۶۵۰۰۰۰۰ | |
| ۱۴۰۲ | ۹۰۰۰۰۰۰ | |
| ۱۴۰۳ | ۹۰۰۰۰۰۰ | |
| ۱۴۰۴ | ۹۰۰۰۰۰۰ | |
پرسش‌های متداول
آیا ارائه مسکن می‌تواند جایگزین حق مسکن شود؟
خیر. حق مسکن کارگران ۱۴۰۴ یک مبلغ نقدی مصوب شورای عالی کار است که باید در فیش حقوقی درج و پرداخت شود. حتی اگر کارفرما واحد مسکونی در اختیار کارگر قرار دهد، این موضوع جایگزین پرداخت نقدی حق مسکن نخواهد شد.
آیا پرداخت حق مسکن و بن کارگری اجباری است؟
بله. پرداخت این مزایا برای همه کارفرمایان مشمول قانون کار الزامی است و توافق بر حذف یا کاهش آن فاقد اعتبار قانونی خواهد بود. در صورت عدم پرداخت، کارگر می‌تواند از طریق اداره کار و سامانه جامع روابط کار شکایت کند.
آیا به کارگران مجرد حق مسکن تعلق می‌گیرد؟
بله، حق مسکن به کارگران مجرد نیز تعلق می‌گیرد، زیرا این حق از مزایای رفاهی قانون کار است که به تمام کارگران مشمول قانون کار، چه مجرد و چه متاهل، تعلق می‌گیرد.
آیا حق مسکن و بن کارگری بر اساس کارکرد تعیین می‌شود؟
بله، در خصوص کارگران پاره‌وقت یا ساعتی، این مزایا به تناسب ساعات کارکرد محاسبه می‌شود. برای مثال اگر کارگری ۵۰ درصد ساعات موظفی ماهانه را کار کند، مستحق دریافت ۵۰ درصد از حق مسکن و بن نقدی کارگران خواهد بود.
محاسبه و ثبت حق مسکن و بن کارگری به‌سادگی در نرم‌افزار حقوق و دستمزد کارتابان انجام می‌شود. با چند کلیک فیش حقوقی آنلاین، قرارداد کار و تسویه حساب دقیق بسازید.
