حقوق و دستمزد و مزایای کارگران و کارکنان روز کار، شب کار، جمعه کار با ماموریت و مرخصی چگونه محاسبه می شود؟

سلام

محاسبه حقوق و دستمزد و مزایای کارگران با توجه به تعدد عناوین مزد و مزایا کاری ساده نبوده و نیازمند این است که از مقررات مربوطه آشنایی داشته و از نحوه محاسبه آن و فرمول های محاسبه حقوق و مزایا اطلاع داشته باشید. در ادامه استنادهای قانونی، نحوه محاسبه، ابزارهای محاسبه آنلاین، جدول های کاربردی و توضیحات تکمیلی ارائه شده است.

در قانون کار و مقررات مربوطه حقوق و دستمزد و مزایای کارگران در چند حالت کلی به ترتیب زیر تقسیم بندی شده است.

1- حقوق و مزایای پایه، 2- مزایای تبعی مزد و شرایط و ساعات کار و 3- مزایای پایان سال و اتمام قرارداد کار.

به تمامی کارگران اعم از روزکار و غیر روزکار و نوبتی و ... این حقوق و مزایا تعلق می گیرد. در ادامه به حقوق و مزایا و دستمزد کارگرانی که به صورت روزکار و تمام وقت هستند پرداخته شده است.

1- حقوق و مزایا و دستمزد پایه کارگران (مواد 34 تا 36 قانون کار)

این موارد شامل مزد شغل، مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل، پایه سنوات، بن کارگری، حق مسکن، حق تاهل، حق اولاد است.

مزد شغل: حداقل مزد روزانه کارگران هر ساله توسط شورای عالی کار تصویب و ابلاغ می شود و هیچ کارگری در ازای یک روز کار کامل (7 ساعت و 20 دقیقه) نباید مزدی کمتر از این مبلغ دریافت کند. توافق کارگر و کارفرما به پرداخت مزدی بالاتر از حداقل قانون کار بلامانع است.

مزایای ثابت تبعی شغل: در برخی موارد ممکن است کارفرما با توجه به نیازی به تخصص و مهارت کارگر داشته و یا برای ایجاد انگیزه بیشتر برای کار مزایایی به کارگران خود پرداخت کند. در صورتی که این مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل باشد این مزایا جزو مزد ثابت محسوب می شوند. مواردی مانند حق سرپرستی، حق فنی، حق سختی کار، حق جذب و ... . پرداخت این مزایا الزامی نیست و با اختیار کارفرما پرداخت می شود.

پایه سنوات: به کارگرانی که یک سال سابقه کار داشته و یا یک سال از دریافت آخرین پایه سنواتی آنان گذشته باشد مبلغی به عنوان پایه سنوات (مزد پایه) پرداخت می شود. این مبلغ جزو مزد کارگران محسوب می شود. به عبارتی به تمامی کارگران با سابقه کار یک سال تمام و بیشتر پایه سنوات تعلق می گیرد. پایه سنوات شامل حال تمام کارگران اعم شاغل در کارگاه های دارای طبقه بندی مشاغل و فاقد طبقه بندی مشاغل و پاره وقت و تمام وقت و فصلی می شود.

مزایای رفاهی انگیزه ای: در بخشنامه های مزد و یا مصوبات هیئت وزیران علاوه بر مزد، یک سری مزایای دیگر نیز تعریف شده است که طبق تبصره 3 ماده 36 قانون کار این مزایا جزو مزد ثابت نیستند. این مزایا در حال حاضر شامل کمک هزینه اقلام مصرفی خانوار (بن کارگری)، کمک هزینه مسکن (حق مسکن)، کمک هزینه عائله مندی (حق اولاد) و حق تاهل است. مبالغ این مزایا به صورت ثابت و ماهانه تعریف شده و برای همه کارگران با هر شغل و سمتی و هر شرایط کاری با مبلغ یکسان پرداخت می شود.

برای اطلاع از مبالغ مربوط به حداقل مزد روزانه و مبالغ مربوط به مزایای رفاهی انگیزه ای ماهانه سال جاری، جدول حقوق و دستمزد را ملاحظه کنید.

2- مزایای تبعی مزد و شرایط و ساعات کار

اضافه کاری: طبق ماده 59 قانون کار، اگر کارگر اضافه بر ساعت کار قانونی مشغول به کار باشد اضافه کاری تلقی شده و مشمول دریافت فوق العاده اضافه کاری می شود. برای محاسبه ساعت اضافه کاری ماهانه کافی است که جمع ساعت کارکرد ماهانه با ساعت کار موظفی و قانونی (جدوی ساعت کار موظفی) همان ماه مقایسه شود. مبلغ هر ساعت اضافه کاری معادل 1.4 (یک و چهار) برابر هر ساعت مزد عادی است. فرمول های محاسبه اضافه کاری به صورت زیر هستند. محاسبه اضافه کاری آنلاین نیز ابزاری مفید برای محاسبه دقیق اضافه کاری است.

مزد هر ساعت کار عادی = 7.33 ÷ مزد روزانه

مزد هر ساعت اضافه کاری = مزد هر ساعت کار عادی × 1.4

مبلغ اضافه کاری ماهانه = جمع ساعت اضافه کاری ماهانه × مبلغ هر ساعت اضافه کاری

شب کاری: به ساعات بین 22 الی 6 صبح شب گفته می شود. برابر با ماده 58 قانون کار اگر ساعت کاری کارگری بین این ساعات واقع شود مشمول دریافت فوق العاده شب کاری است. برای محاسبه فوق العاده شب کاری ابتدا جمع ساعت کاری انجام شده در ساعات شب برآورد شده و سپس در فوق العاده هر ساعت شب کاری ضرب می شود. فرمول های محاسبه شب کاری به صورت زیر است:

فوق العاده شب کاری ماهانه = مزد هرساعت کار عادی × 0.35 × جمع ساعت شب کاری در طول ماه

جمعه کاری: طبق ماده 62 قانون کار،اگر کارگری به هر نحو اعم از اینکه ساعت کار موظفی وی بوده یا خیر در روز جمعه مشغول به کار شود مشمول دریافت فوق العاده جمعه کاری است. جمعه کاری به صورت روزانه محاسبه می شود و اینکه ساعت کاری انجام یافته در روز جمعه چند ساعت بوده در محاسبه فوق العاده جمعه کاری تاثیر ندارد. فرمول های محاسبه جمعه کاری به صورت زیر است:

فوق العاده جمعه کاری ماهانه = تعداد روزهای جمعه کاری × مزد روزانه کارگر × 0.4

ماموریت: طبق ماده 46 قانون کار ماموریت به مواردی اطلاق می شود که کارگر حداقل 50 کیلومتر از کارگاه اصلی دور شده باشد و یا در فاصله کمتر از این فاصله مجبور به اسکان و ماندن شب باشد. فوق العاده هر روز ماموریت معادل یک روز مزد کارگر خواهد بود.

برای محاسبه ساده و دقیق هر یک از مزایای گفته شده می توانید از محاسبه آنلاین حقوق و مزایای کارتابان استفاده کنید.

3- مزایای پایان سال و اتمام قرارداد کار

عیدی و پاداش: طبق قانون عیدی و پاداش کارگران، کارفرم مکلف است به ازای هر سال کار معادل دو ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان عیدی و پاداش پرداخت کند. در صورتی که کارکرد کارگر کمتر از یک سال باشد و یا کارفرما قراردادهای کاری کمتر از یک سال با کارگر منعقد کرده باشد عیدی و پاداش هر ماه معادل 5 روز آخرین مزد وی خواهد بود.

عیدی و پاداش سالانه = آخرین حقوق ماهانه کارگر × 2 = آخرین مزد روزانه کارگر × 60

عیدی و پاداش ماهانه = آخرین مزد روزانه کارگر × 5 × تعداد ماه کارکرد

سنوات (مزایای پایان کار): طبق مواد 24 و 27 قانون کار و سایر مواد قانونی مرتبط، کارفرما مکلف است در زمان اتمام قرارداد کار مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق به ازای هر سال کار به عنوان حق سنوات یا مزایای پایان کار به کارگران پرداخت کند. اگر سابقه کار کارگر بیشتر از یک سال باشد کارفرما مکلف است سنوات کلیه سوابق را با آخرین مزد و حقوق کارگر پرداخت کند. در صورتی که قرارداد کارگر کمتر از یک سال باشد سنوات باید به نسبت کارکرد محاسبه و پرداخت شود. در این حالت حق سنوات هر ماه معادل 2.5 روز مزد به ازای هر ماه کار خواهد بود.

سنوات سالانه = آخرین حقوق ماهانه کارگر × 1 = آخرین مزد روزانه کارگر × 30

سنوات ماهانه = آخرین مزد روزانه کارگر × 2.5 × تعداد ماه کارکرد

توجه شود که حق سنوات که همان مزایای پایان کار است با پایه سنوات اشتباه گرفته نشود. پایه سنوات مبلغی است که به نسبت سابقه کارگر به صورت روزانه و با ماهیت مزدی پرداخت می شود. پرداخت پایه سنوات به منزله پرداخت سنوات و مزایای پایان کار نیست.

مرخصی: طبق ماده 64 قانون کار، مرخصی با مزد و مزایای سالانه کارگران معادل 26 روز کاری (26 روز 7 ساعت و 20 دقیقه) و برابر با 190 ساعت و 40 دقیقه است. مرخصی ماهانه کارگران نیز معادل 2 روز 73 دقیقه یا 15 ساعت و 54 دقیقه است. کارگری که از مرخصی استفاده می کند عین این است که به همان مدت سر کار حضور داشته و جزو کارکرد وی محسوب می شود و به عبارتی مدت مرخصی باید با کارکرد ماهانه کارگر اضافه شود.

اگر قرارداد کار بیش از یک سال باشد حداکثر 9 روز از مانده مرخصی همان سال ذخیره می شود و در سال‌های بعدی نیز ذخیره مرخصی سالانه به آن اضافه می شود. در قراردادهای یک سال و کمتر از یک سال مرخصی و مانده مرخصی بر مبنای 26 روز مرخصی سالانه باید محاسبه شود. در محاسبه مبلغ بازخرید مانده مرخصی کارگران تمام آیتم های آخرین مزد و مزایای قطعی الحصول (مزدی و انگیزه ای و رفاهی و حق غذا و ایاب و ذهاب و ...) اعم از اینکه پرداخت این مزایا مستلزم حضور کارگر باشد یا خیر، باید لحاظ شوند.

نکته بسیار مهم: در مزایای تبعی مزد و شرایط کار و همچنین عیدی و پاداش و سنوات، مبنای محاسبه فقط مزد کارگر بود در حالی در محاسبه مرخصی باید حق السعی ملاک محاسبه قرار گیرد.

مبلغ بازخرید مانده و ذخیره مرخصی = حق السعی روزانه کارگر × تعداد روز مرخصی مانده

برای محاسبه سریع، دقیق و آنلاین عیدی و پاداش، سنوات و مانده مرخصی می توانید از فرم تسویه حساب آنلاین کارتابان استفاده کنید.

مزد چیست و شامل چه مواردی است؟

در محاسبات حقوق و مزایا از عبارت مزد استفاده می شود که برای اغلب افراد جای سوال است که منظور از مزد چیست و چه مواردی از حقوق و مزایا جزو مزد تلقی شده و باید در محاسبات مزایای تبعی مزد و عیدی و پاداش و سنوات لحاظ شوند.

مزد در کارگاه‌های فاقد طبقه بندی مشاغل: در این کارگاه‌ها مزد شامل مزد شغل، پایه سنوات و سایر مزایای پرداختی ثابت به تبع شغل است. نمونه مزایای پرداختی به تبع شغل حق سرپرستی، حق مدیریت، حق جذب، حق سختی کار، حق فنی، فوق العاده تخصص و موارد مشابه هستند.

مزد در کارگاه های دارای طبقه بندی مشاغل: در کارگاه‌های دارای طبقه بندی مشاغل مجموع مزد گروه و مزد پایه (پایه سنوات) مزد مبنا را تشکیل می دهد. مزد مبنا ماخذ محاسبه جمعه کاری است.

محاسبه کامل حقوق و دستمزد کارگران:

محاسبه حقوق و دستمزد ماهانه و یا پایان سال و یا اتمام کارگران باید با انجام تک تک مراحل گفته شده انجام شود. این عمل می تواند به صورت دستی انجام شود که محاسبه دستی علاوه بر سختی انجام محاسبات و وقت گیر بودن احتمال بروز خطا را نیز دارد. توصیح می شود از ابزارهای محاسبه مزایای آنلاین برای انجام محاسبات استفاده شود.

ابزارهای محاسبه حقوق و مزایای کارگران در سایت کارتابان

1-ویژه کارفرما ها:  نرم افزار حقوق و دستمزد کارمزد سایت کارتابان

2- ویژه کارفرماها: تنظیم قرارداد کار آنلاین

3- محاسبه آنلاین مزایای قانون کار

4- فیش حقوق ماهانه

5- فرم تسویه حساب اتمام قرارداد کار