سلام
حقوق معوقه کارگران از لحاظ مبنای زمانی محاسبه و خسارت تاخیر تادیه دارای شرایطی است که به ترتیب زیر توضیح داده شده است.
دو مسیر و راه حل قانونی برای مطالبه حقوق و مزایای معوقه کارگران وجود دارد:
- اول اینکه کارفرما معوقه حقوق و مزایا را پرداخت کند و کارگر نیز مبالغ پرداختی را بپذیرد و اختلافی بین کارگر و کارفرما از بابت مبلغ و مبنا و ماخذ حقوق و مزایای معوقه وجود نداشته باشد.
- دوم اینکه اگر کارفرما حقوق معوقه را پرداخت نکند و یا بین کارگر و کارفرما از بابت مبالغ پرداختی حقوق و مزایا معوقه اختلافی وجود داشته باشد کارگر می تواند از طریق شکایت اداره کار موضوع را مطرح و پیگری کند. (سامانه جامع روابط کار برای ثبت شکایت اداره کار)
اینکه حقوق و مزایای معوقه باید با نرخ مزد و مزایای روز ادا (روز پرداخت) و یا روز مطالبه محاسبه می شود یا با نرخ زمان کارکرد، حقوق و مزایای معوقه کارگران را می توان به چهار دسته قسمت تقسیم کرد.
1- حقوق و مزایای ماهیانه معوقه
حقوق و مزایای ماهانه شامل حقوق پایه، بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد، حق تاهل، اضافه کاری، شب کاری، نوبت کاری، ماموریت، جمعه کاری هستند. زمان قانونی برای پرداخت این حقوق و مزایا طبق ماده 37 قانون کار می تواند به صورت روزانه، هفتگی و یا ماهانه باشد. (جدول حقوق کارگران)
محاسبه این قسمت از حقوق و مزایای ماهانه کارگران، هم در حالت سازشی بین کارگر و کارفرما و هم از طریق شکایت در اداره کار، با مبلغ حقوق و مزایای زمان کارکرد محاسبه می شوند.
2- عیدی و پاداش معوقه
طبق قانون عیدی و پاداش کارگران، کارفرما مکلف است به ازای هر سال کارکرد مبلغی معادل 60 روز آخرین مزد کارگر را به عنوان عیدی و پاداش به کارگران پرداخت کند و این مبلغ نباید از معادل 90 روز حداقل مزد مصوب قانون کار همان سال بیشتر باشد. اگر کارکرد کارگری کمتر از یک سال باشد این مبالغ به نسبت کارکرد محاسبه و پرداخت می شود.
طبق قانون مذکور اصل بر این است که عیدی و پاداش در پایان سال پرداخت شود. اگر قرارداد کارگری قبل از اتمام سال به اتمام برسد کارفرما باید در زمان اتمام قرارداد کار عیدی و پاداش را پرداخت کند. اگر کارگری در طول سال با چند قرارداد کار مدت موقت مشغول به کار بوده باشد کارفرما می تواند با موافقت کارگر عیدی و پاداش طول سال را در آخر سال نیز پرداخت کند و در این صورت اگر مزد کارگر در آخر سال نسبت به قراردادهای قبلی افزایش یافته باشد باید عیدی و پاداش کل سال با آخرین مزد پرداخت شود.
با توجه به متن قانون، عیدی و پاداش معوقه نیز با ماخذ و مبنای آخرین مزد کارگر در زمان اتمام قرارداد کار و یا پایان هر سال محاسبه می شود.
3- سنوات (مزایای پایان کار) معوقه
زمان قانونی برای پرداخت سنوات در زمان اتمام قرارداد کار به هر نحوی (اتمام زمان قرارداد کار، بازنشستگی، فوت، از کارافتادگی کامل، استعفا، اخراج و ...) است. حالت های زیر برای پرداخت سنوات قابل تصور است:
- کارگر با قراردادهای کار مدت موقت مشغول به کار باشد. در این صورت کارفرما باید در پایان هر قرارداد کار سنوات را پرداخت کند. در صورتی که کارگر با قراردادهای کار مدت موقت با تمدیدهای متوالی مشغول به کار باشد و کارفرما سنوات را در پایان هر قرارداد پرداخت نکرده باشد و معوق شده باشد باید سنوات کلیه قراردادهای گذشته را نیز با آخرین مزد زمان پرداخت محاسبه کند. در صورتی که کارگر با کارگاه قطع رابطه کاری کرده باشد و سنوات وی معوق شده باشد سنوات با نرخ مزد آخرین روز کاری کارگر در کارگاه محاسبه می شود.
- کارگر با قرارداد کار دائمی (اعم از شفاهی و یا کتبی) مشغول به کار باشد موعد پرداخت سنوات پایان قرارداد کار به هر نحو که در این نوع قراردادها قطع رابطه کاری با کارگاه است تعیین شده است. اگر کارفرما در طول مدت کارکرد مبالغی از بابت سنوات پرداخت کرده باشد علی الحساب سنوات تلقی می شوند.
در مراجع حل اختلاف کار نیز مبنا و ماخذ محاسبه سنوات معوقه، مزد آخرین روز کاری کارگر در کارگاه در نظر گرفته می شود نه مزد زمان مطالبه و یا مزد زمان پرداخت.
4- بازخرید مانده مرخصی معوقه
موعد قانونی و کلیه شرایط قانونی برای بازخرید مانده مرخصی عین سنوات است که در قسمت قبلی توضیح داده شد. تفاوت بازخرید مانده مرخصی با سنوات صرفا در مبنای محاسبه آنها است. مبنای محاسبه سنوات آخرین مزد کارگر بوده و مبنای محاسبه مانده مرخصی آخرین حق السعی کارگر است.
خسارت تاخیر تادیه حقوق معوقه
خسارت تاخیر تادیه حقوق معوقه کارگران در صورت سازش بین کارگر و کارفرما به صورت توافقی تعیین و بین طرفین مورد پذیرش قرار می گیرد. در صورتی که مطالبه خسارت تاخیر تادیه حقوق معوقه از طریق مراجع قانونی پیگیری شود به صورت زیر خواهد بود.
رسیدگی به خسارت تاخیر تادیه حقوق معوقه در صلاحیت مراجع حل اختلاف کار (شکایت اداره کار) نیست و اداره کار مبالغ حقوق و مزایا معوقه را طبق توضیحاتی که در قسمت های قبلی ارائه شد محاسبه می کند. بعد از قطعی شدن رای اداره کار، در صورتی که کارگر ادعا و مطالبه خسارت تاخیر تادیه داشته باشد با استناد به رای وحدت رویه 757 دیوان عالی کشور، باید آن را در مراجع دادگستری مطرح کند. در این مراجع خسارت تاخیر تادیه حقوق و مزایای معوقه از زمان طرح شکایت در اداره کار و با نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی محاسبه می شود. بنابراین مطالبه خسارت تاخیر تادیه رای اداره کار قانونی و قابل طرح در مراجع حقوقی دادگستری است.
