مرخصی قانون کار در ماه و در سال چقدر است؟

مرخصی قانون کار در راستای حمایت از کارگران و افزایش سطح سلامت جسمانی و روانی و افزایش سطح رفاه کارگران پیش بینی شده است. انوع مرخصی در قانون کار وجود دارند که برخی با مزد و برخی بدون مزد هستند. مهمترین مرخصی کارگران که معمولا با عنوان “مرخصی” شناخته می شود مرخصی استحقاقی است. دومین نوع مرخصی که تمام شاغلان و حقوق بگیران حق استفاده از آن را دارند مرخصی استعلاجی است. این دو نوع مرخصی عمومیت دارد و سایر انواع مرخصی ها نیز در قانون وجود دارد که در ادامه صرفا به موضوع مرخصی استحقاقی پرداخته می شود و سایر انواع مرخصی در مقالات دیگر توضیح داده خواهد شد.

انواع مرخصی در قانون کار از لحاظ با و بدون حقوق بودن

مرخصی های با حقوق (با مزد)

منظور از مرخصی های با حقوق و با مزد این است که کارگر با دریافت مرخصی سر کار حاضر نمی شود ولی برای روزی که اشتغال نداشته است تمام حقوق و مزایای قانونی و بیمه پرداخت می شود. مدت مرخصی های با حقوق جزو سوابق از لحاظ کاری، بیمه و بازنشستگی محسوب می شوند. برخی مرخصی های با حقوق و مزد عبارتند از مرخصی استحقاقی، اضطراری.

مرخصی های بدون حقوق کارگران

همانطور که از عنوان این مرخصی ها مشخص است با آن که کارگر از عنوان مرخصی استفاده کرده است ولی برای این مدت حقوق و مزد و مزایا تعلق نمی گیرد. مانند مرخصی تحصیلی، مرخصی حج و … .

مرخصی استحقاقی

در ماده 64 قانون کار مرخصی استحقاقی برای کارگران شاغل در مشاغل عادی تعیین شده است. مرخصی استحقاقی یکی از انواع مرخصی در قانون کار است که در متن این ماده قانونی نوشته شده است که هر کارگر می تواند در طول سال 30 روز با احتساب 4 روز جمعه از مرخصی استحقاقی استفاده نماید. این نوع مرخصی با مزد است. در ادامه به چند سوال مهم در ارتباط با تعداد مرخصی در ماه و سال با استناد به قانون پاسخ داده می شود.

• میزان مرخصی کارگران چقدر است؟
• منظور از 30 روز با احتساب 4 روز جمعه چیست؟
• آیا تعداد مرخصی در ماه کارگران 26 روز است یا 30 روز؟

کارگران مجاز هستند از مرخصی استحقاقی به صورت روزانه و ساعتی استفاده نمایند. ممکن است کارگری کل مرخصی سالانه خود را یک جا استفاده نماید. در این حالت در داخل 30 روز 4 جمعه واقع می شود. از این مدت 26 روز کاری و 4 روز غیر کاری مرخصی هستند. از این مساله چنین نتیجه گیری می شود که منظور قانونگذار مرخصی استحقاقی را 26 روز کاری تعیین کرده است و چنانچه تعطیلات رسمی در بین مرخصی کارگران قرار گیرند جزو مرخصی استحقاقی و 26 روز محسوب نمی شوند.

به عنوان مثال کارگری از سه شنبه لغایت یک شنبه هفته بعد در مرخصی استحقاقی باشد. کل مدتی که کارگر مرخصی رفته 6 روز است ولی چون یکی از روزها جمعه و تعطیل رسمی است بنابراین 5 روز از میزان مرخصی کارگر کسر می شود.

میزان مرخصی بر حسب روز و ساعت در سال و ماه

پس چنین نتیجه می گیریم که : از تقسیم 26 روز مرخصی استحقاقی سالانه به تعداد ماه های سال که 12 است تعداد مرخصی در ماه کارگران قانون کار به مدت 2.16 روز خواهد شد. برای محاسبه دقیق و راحت تر و اینکه ساده تر بتوانیم بدانیم میزان مرخصی کارگران چقدر است؟ بهتر است محاسبه را به صورت ساعتی انجام دهیم.

هر روز کاری در قانون کار 7 ساعت و 20 دقیقه تعیین شده است که اگر بخواهیم به صورت محاسبات ده دهی و ماشین حساب انجام دهیم باید رقم 7.3333 در نظر گرفته شود. با ضرب 26 روز مرخصی در 7.3333 رقم تقریبی 191 ساعت حاصل می شود. بنابراین مرخصی سالانه کارگران 191 ساعت است و مرخصی ماهانه کارگران 16 ساعت خواهد بود. البته این ارقام به صورت جزئی به بالا رند شده اند.

تعیین مرخصی در قرارداد کار

در خصوص تعیین مرخصی در قرارداد کار نیز سوالات زیادی مطرح می شود که این موضوع در ادامه این مقاله از کارتابان بررسی می شود. همانطور که در قسمت قبلی ذکر شد در ماده 64 قانون کار حداقل میزان مرخصی استحقاقی 26 روز کاری در سال تعیین شده است. بدیهی است چنانچه قراردادکار کارگری کمتر از یک سال باشد این مدت به نسبت آن محاسبه می شود. به عنوان مثال چنانچه قرارداد کارگری 6 ماه باشد مرخصی سالانه وی حداقل 13 روز خواهد بود.

برای تعیین انواع مرخصز در قانون کار در متن قرارداد کار دو حالت می توان پیش بینی کرد که : الف: در متن قرارداد کار مدت مرخصی مشخص نشود و ب: در متن قرارداد کار مدت مرخصی قید شود.

نوشتن میزان مرخصی در متن قرارداد کار

با توجه به اینکه اصل این است که خلاف مقررات آمره نمی توان توافق انجام داد و در صورت توافق به کمتر از حداقل های قانون کار این توافق باطل شناخته می شود کارفرما و کارگر می توانند به مدت مرخصی برابر یا بیشتر از مدت تعیین شده در قانون کار توافق نمایند. چند نمونه از توافق در متن قراردادکار برای اینکه میزان مرخصی کارگران چقدر است به صورت زیر می تواند باشد:

• میزان مرخصی سالانه 26 روز کاری با مزد و بیمه و احتساب در سابقه کار خواهد بود. (توافق صحیح)
• میزان مرخصی سالانه 40 روز کاری با مزد و بیمه و احتساب در سابقه کار خواهد بود. (توافق صحیح)
• میزان مرخصی سالانه 20 روز کاری با مزد و بیمه و احتساب در سابقه کار خواهد بود. (توافق باطل)

عدم درج میزان مرخصی در متن قرارداد کار

مواردی که حداقل آن در قانون کار مشخص شده است برای کار الزامی هستند. بنابراین اگر در متن قرارداد کار تعداد مرخصی در ماه و یا سال قید نشود حداقل میزان مرخصی قانون کار به مدت 26 روز در سال برای کارگر قابل استفاده خواهد بود. بنابراین عدم درج مرخصی در متن قرارداد کار مشکلی برای کارگر و کارفرما بوجود نمی آورد.

برای تنظیم قرارداد کار اینجا کلیک کنید.