شرایط برقراری و قطع بیمه و حق اولاد فرزند پسر بالای ۱۸ و ۱۹ سال

حق اولاد پسر کارگران و بازنشستگان تا چند سالگی تعلق می گیرد؟

بین مقررات مربوط به حق اولاد فرزند پسر بین کارگران قانون کار و بازنشستگان تامین اجتماعی اختلاف وجود دارد. این موضوع باعث شده است تا در خصوص اینکه حق اولاد پسر تا چند سالگی تعلق میگیرد بین کارگران و بازنشستگان اشتباه برداشت وجود داشته باشد. در ادامه کلیه شرایط و قوانین و مقررات مربوط به شرایط پرداخت و قطع حق اولاد فرزند پسر بالای ۱۸ سال کارگران و بالای ۱۹ سال بازنشستگان، شرایط استفاده پسر از بیمه پدر و اینکه فرزند پسر تا چه سنی تحت بیمه پدر است و شرایط تحت تکفل فرزند پسر و اینکه پسر تا چه سنی تحت تکفل پدر است توضیح داده شده است.

تفاوت در سن حق اولاد پسر برای کارگران و بازنشستگان

نکته بسیار مهمی که در ابتدا باید توجه شود این است که قانون مربوطه به حق اولاد پسر برای کارگران شاغل و حق اولاد پسر بازنشستگان تامین اجتماعی متفاوت است. تفاوت های اصلی و کلی برای برقراری و قطع بیمه فرزند پسر بین کارگران و بازنشستگان به صورت زیر است:

۱- حق اولاد پسر تا چند سالگی تعلق می گیرد: حق اولاد فرزند پسر کارگران شاغل تا ۱۸ سال تمام و حق اولاد فرزند پسر بازنشستگان تا ۱۹ سال تمام.

۲- شرایط تحصیل و تحت تکفل در سن بالای ۲۰ سال: برای کارگران مقطع تحصیلی برای برقراری بعد از قطع بیمه فرزند پسر اهمیت ندارد و اعم از اینکه تحصیلات دانشگاهی یا غیردانشگاهی باشد. برای بازنشستگان در صورتی که فرزند پسر صرفا به تحصیلات دانشگاهی اشتغال داشته باشد می تواند تحت بیمه پدر بوده و حق اولاد پرداخت می شود.

هر کجا برای حق اولاد پسر از استناد به ماده ۸۶ و ماده ۸۷ قانون تامین اجتماعی صحبت به میان آمده باشد منظور حق اولاد کارگران است نه بازنشستگان!

شرایط حق اولاد پسر برای کارگران شاغل قانون کار

کارگران مشمول قانون کار در حال اشتغال با استناد به ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی با شرایط زیر حق اولاد پسر را دریافت می کنند:

حق اولاد پسر کارگران زیر ۱۸ سالگی

۱- حق اولاد پسر تا ۱۸ سالگی تعلق می گیرد (سن ۱۸ سال تمام و قطع در ورود به ۱۹ سالگی)

۲- داشتن حداقل ۷۲۰ روز سابقه بیمه کارگری (اینکه سابقه بیمه در کارگاه فعلی باشد یا خیر اهمیت ندارد)

حق اولاد فرزند پسر بالای ۱۸ سال

اصل در خصوص اینکه حق اولاد پسر کارگران تا چند سالگی تعلق میگیرد همان است که در قسمت قبلی گفته شد. استثناهایی هم قانون برای تعلق حق اولاد فرزند پسر بالای ۱۸ سال در نظر گرفته است که به صورت زیر است:

۱- حق اولاد به فرزند پسر بالای ۱۸ سال تمام اشتغال صرف به تحصیل داشته باشد تعلق می گیرد. منظور از اشتغال صرف به تحصیل این است که فرزند همزمان با تحصیل مشغول به کار نباشد.

۲- فرزند پسر بالای ۱۸ سال اگر دارای معلولیتی باشد که طبق تشخیص کمیسیون های پزشکی تامین اجتماعی قادر به کار و کسب درآمد نباشد نیز مشمول دریافت حق اولاد پسر هستند.

شرایط حق اولاد پسر برای بازنشستگان تامین اجتماعی

برای بازنشستگان تامین اجتماعی حق اولاد پسر تا ۱۹ سالگی تعلق میگیرد. منظور از ۱۹ سال، ۱۹ سال تمام و ورود به ۲۰ سالگی است. بنابراین حق اولاد فرزند پسر بازنشستگان بدون هیچ قید و شرطی تا پایان ۱۹ سالگی تعلق می گیرد.

شرایط ادامه پرداخت حق اولاد فرزند پسر و استفاده پسر از بیمه پدر این است که:

۱- فرزندان پسر تا سن بیست سالگی حداکثر ۱۹ سال تمام و بعد از آن منحصرا در صورتی که از کار افتاده کلی / معلول از کار افتاده نیازمند باشند یا منحصرا اشتغال به تحصیلات دانشگاهی داشته باشند.
در صورت ترک تحصیل فرزند پسر بالای ۱۹ سال مستمری بگیر بازنشسته و از کار افتاده کلی استفاده از مزایای مذکور متوقف خواهد شد.
۲- چنانچه فرزند پسر به علت اشتغال به تحصیل مجدد متقاضی بهره مندی از حق بیمه پدر و خدمات به تبع والدین مستمری بگیر خود باشد، در صورتی که وقفه تحصیلی، وفق مقررات آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و دانشگاه محل تحصیل، موجه تشخیص داده شود موضوع با ارائه مدارک و مستندات مربوطه و تأیید مراجع مذکور در کمیته ای که به منظور بررسی موارد خاص وقفه تحصیلی از جمله تغییر رشته مرخصی تحصیلی به علت بیماری یا موارد خارج از اختیار فرد تعلیق تحصیلی و … در دوره های زمانی متعارف در ادارات کل استانها تشکیل میگردد قابل بررسی بوده و تصمیم کمیته ملاک ارائه تعهدات به فرزند ذکور متقاضی خواهد بود.

۳- فرزند خوانده تحت سرپرستی بیمه شدگان و مستمری بگیران جزو عائله تحت تکفل آنان محسوب می شود.

مثال برای حق اولاد پسر بالای ۱۸ سال کارگران

به صورت فرضی در نظر می گیریم سن فرزند پسری بالای ۱۸ سال تمام بوده و در حال تحصیل است. گواهی اشتغال به تحصیل نیز توسط پدر وی به کارفرما ارائه شده و حق اولاد پسر بالای ۱۸سال پرداخت می‌شود.

در صورتی این فرزند با شرایط گفته شده مشغول به کار شود آیا حق اولاد پس از شروع اشتغال قطع می‌شود؟ آیا یا در حالت دیگر اگر فرزند پسر که کمتر از ۱۸ سال دارد مشغول به کار شود حق اولاد پرداختی به پدر وی قطع می‌شود یا نه؟

در مورد شرایط برقراری و یا قطع حق اولاد یا همان کمک هزینه عائله مندی به فرزندان پسر که سن آنها بالای ۱۸ سال است سوالات و ابهامات و اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. برای روشن شدن این مساله شرایط و مقررات همراه با مثال در ادامه توضیح داده شده است.

همزمان با قطع و برقراری حق اولاد، موضع قطع و برقراری بیمه فرزند پسر از لحاظ درمانی تحت پوشش پدر نیز مقررات مشابه دارد.

شرایط پرداخت حق اولاد فرزند پسر کمتر از ۱۸سال

شرایط پرداخت حق اولاد یا همان کمک هزینه عائله مندی در ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی تشریح شده است. طبق این ماده فرزندان فارغ از اینکه پسر باشد یا دختر تا سن ۱۸ سال تمام مشمول دریافت حق اولاد هستند. علاوه بر سن فرزندان، سابقه بیمه پدر شاغل نیز اهمیت دارد. حداقل سابقه بیمه لازم برای پرداخت حق اولاد ۷۲۰ روز تعیین  شده است.

شرط دیگر برای پرداخت حق اولاد در این ماده ذکر شده است که طبق آن حداکثر به ۲ فرزند حق اولاد قابل پرداخت است. این محدودیت که سقف تعداد فرزندان برای پرداخت حق اولاد را ۲ فرزند اعلام کرده، در مقررات و قوانین بعدی مربوط به سیاست‌های تشدید موالید برداشته شده و پرداخت حق اولاد محدودیت ندارد. برای فرزندان زیر ۱۸ سال اشتغال به کار مانع پرداخت حق اولاد نیست.

شرایط پرداخت حق اولاد فرزند پسر بالاتر از ۱۸سال

در ماده ۸۶ قانون تامین اجتماعی شرط پرداخت حق اولاد برای فرزندان پسر و یا دختر بالاتر از ۱۸سال را صرف اشتغال به تحصیل تعیین کرده است. منظور از صرف اشتغال به تحصیل این است که فررزند بالای ۱۸سال فقط مشغول به تحصیل باشد و اشتغال به کار نداشته باشد.

بنابراین هر کارگری که دارای فرزند بالای ۱۸سال باشد و فرزند وی مشغول به تحصیل باشد، باید از مرکز آموزشی محل تحصیل فرزند خود گواهی اشتغال به تحصیل دریافت و به کارفرما ارائه دهد. چنانچه فرزند بالای ۱۸ سال پسر علاوه بر تحصیل، در شغلی اشتغال داشته باشد حق اولاد برای وی تعلق نمی‌گیرد. در صورتی که کارگر اشتغال فرزند خود را کتمان کرده باشد، پس از محرز شدن اشتغال فرزند برای کارفرما مواردی مانند پرداخت بیمه به فرزند پسر و حق اولاد پرداخت شده در گذشته از تاریخ شروع به اشتغال قابل دریافت از طرف کارفرما است.

قطع و برقراری بیمه فرزند پسر بالای ۱۸سال

قطع و برقراری بیمه فرزند پسر و پسران بالای ۱۸سال از لحاظ حمایت های درمانی تحت پوشش بیمه پدر شرایطی مشابه حق اولاد دارد. در بند ۳ ماده ۸۷ قانون تامین اجتماعی افراد خانواده بیمه شده که می توانند از خدمات پزشکی و درمانی تامین اجتماعی استفاده نمایند به شرح زیر هستند:

۱- همسر بیمه شده

۲- شوهر بیمه شده در صورتی که معاش او توسط بیمه شده زن تامین میشود و سن او از شصت سال متجاوز باشد یا طبق نظر کمیسیون پزشکی موضوع ماده ۹۱ این قانون ازکارافتاده شناخته شود.

۳- فرزندان بیمه شده که دارای یکی از شرایط زیر باشند:

الف: كمتر از هجده سال تمام داشته باشند و در مورد فرزندان اناث به شرط نداشتن شوهر تا بيست سالگي و يا منحصراً طبق گواهي يكي از‌مؤسسات رسمي ‌آموزشي به تحصيل اشتغال داشته باشند.

ب: دراثر بیماری یا نقص عضو طبق گواهی سازمان قادر به کار نباشند.

۴- پدر و مادر تحت تكفل بيمه شده مشروط بر اينكه سن پدر از شصت سال و سن مادر از پنجاه و پنج سال متجاوز باشد و يا اينكه به تشخيص‌ كميسيونهاي پزشكي موضوع ماده ۹۱ از كار افتاده باشند و در هر حال از سازمان مستمري دريافت ننمايند.

با توجه به این ماده قانونی قطع بیمه فرزند پسر بالای ۱۸سال تحت پوشش بیمه پدر اتفاق می افتد مگر اینکه که اشتغال به تحصیل داشته باشند.

شرایط تحت تکفل فرزند پسر

اینکه تکفل به چه معنی است و چه شرایطی دارد در قوانین و مقررات مختلف متفاوت است. آنچه در خصوص فرزند تحت تکفل پدر مطرح است که به حق اولاد پسر برای بازنشستگان مطرح می شود باید از منظر مقررات قانون تامین اجتماعی به معنی لفظ تکفل نگاه کرد.
آنچه از مقررات تامین اجتماعی استنباط می شود منظور از کفالت و شرایط تحت تکفل فرزند پسر برای استفاده از بیمه پدر برای خدمات درمانی و حق اولاد به این صورت است:

وقتی می گوییم فردی تحت تکفل فرد دیگری است از جمله فرزند پسر تحت تکفل پدر، منظور این است که فرزند قادر به تامین معاش و وسایل معیشت خود در حد نیاز نیست و پدر معیشت فرزند را تامین می کند. در قانون تامین اجتماعی برای فرزندان بازنشستگان چنین فرض شده است که فرزند پسر سالم بعد از ۲۰ سالگی، اگر مشغول به تحصیل نباشد می تواند کار کرده و معیشت خود را تامین کند.

در عمل تمام فرزندان تا زمانی که خود مشغول به کار نشده و معیشت خود را تامین نکنند و پدر معیشت آنان را تامین کند تحت تکفل پدر هستند. امام قانون شرایط تحت تکفل فرزند پسر را به سن و شرایط خاصی که گفته شد محدود کرده است.

فرزندان پسر معلول نیز که قادر به کار و تامین معیشت خود نیستند با تایید مراجع ذیصلاح بدون شرط سنی تحت بیمه پدر بوده و حق اولاد تعلق می گیرد. بنابراین شرایط استفاده پسر از بیمه پدر بازنشسته تامین اجتماعی ۱-داشتن سن کمتر از ۱۹ سال تمام ۲- در سن بالای ۲۰ سال اشتغال به تحصیلات دانشگاهی ۳- معلولیت فرزند است که همه این سه شرایط تحت تکفل فرزند پسر تلقی می شوند.

شرایط استفاده پسر از بیمه پدر

شرایط استفاده پسر از بیمه پدر همان شرایط تعلق حق اولاد پسر است. بنابراین شرایط استفاده پسر از بیمه پدر کارگر و یا پدر بازنشسته تامین اجتماعی همان شرایطی است که در متن مقاله توضیح داده شد. در صورتی که فررند پسری شرایط حق اولاد از کارفرما یا تامین اجتماعی را داشته باشد همان فرزند تحت بیمه پدر نیز بوده و می تواند از حمایت های درمانی بیمه نیز بهره مند شود.
پس شرایط حق اولاد پسر و اینکه تا چند سالگی تعلق می گیرد با شرایط استفاده پسر از بیمه پدر یکسان است.

قطع بیمه فرزند پسر

شرایط قطع بیمه فرزند پسر دقیقا شرایط مخالف تلعق بیمه فرزند پسر است. یعنی اگر شرایط برقراری بیمه فرزند پسر برقرار نباشد به این معنی است که شرایط قطع بیمه فرزند پسر برقرار است و حق اولاد و بیمه فرزند پسر قطع می شود. در حالت عادی قطع بیمه فرزند پسر کارگران شاغل در ۱۸ سال تمام و قطع بیمه فرزند پسر بازنشستگان در ۱۹ سال تمام اتفاق می افتد.

قطع بیمه فرزند پسر در مرخصی تحصیلی یا معافیت تحصیلی

معافیت تحصیلی (مدت بعد از دبیرستان تا خدمت سربازی یا دانشگاه) و یا مرخصی تحصیلی (در دانشگاه) اشتغال به تحصیل محسوب نمی شود. بنابراین اگر فرزند پسری از لحاظ مقررات شرایط استفاده پسر از بیمه پدر و تعلق حق اولاد در سن بالاتر باشد در مرخصی تحصیلی و یا معافیت تحصیلی بیمه و حق اولاد فرزند پسر قطع می شود. با شروع ادامه تحصیل و ارائه مدارک مربوطه می توان درخواست برقراری مجدد بیمه فرزند پسر و حق اولاد را از کارفرما و یا تامین اجتماعی کرد.