مرخصی پدران برای تولد فرزند کارکنان قانون کار
هر کشوری بسته به نتایج سرشماری‌های عمومی نفوس، ترکیب جمعیتی و شاخصهای سیاسی، امنیتی، اقتصادی و اجتماعی در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام مقررات مربوطه تشدید و یا تحدید موالید و افزایش و کاهش جمعیت را به اجرا می گذارد. در کشور ما نیز یکی از مواردی که در راستای افزایش جمعیت در نظر گرفته شده است مرخصی پدران برای تولد فرزند که به مرخصی زایمان پدران نیز شناخته می شود است. مرخصی پس از تولد فرزند که به پدر تعلق می گیرد در بخش دولتی و خصوصی و مشمولین قانون کار متفاوت بوده و در این نوشته به شرایط و قوانین و مقررات مربوط به مرخصی پدرانه کارکنان قانون کار پرداخته شده است.
فهرست مطالب
اولین قانون اعطای مرخصی تولد فرزند برای پدران مشمول قانون کار
در ماده 1 قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب سال 1372 کلیه امتیازاتی که در قوانین برای فرزند چهارم و بیشتر در نظر گرفته شده بود حذف شد. در ماده 86 قانون تامین اجتماعی نیز کمک هزینه عائله مندی برای حداکثر دو فرزند تعیین شده بود.
پس از تصمیم دولت برای اعمال سیاست های افزایش جمعیت در تاریخ 1392/03/20 قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده در مجلس شورای اسلامی تصویب شد.
در این قانون کلیه محدودیتهای موجود در قانون سال 1372 و قوانین اصلاحی آن و سایر قوانین و مقررات سایر که بر اساس تعداد فرزند برای والدین شاغل یا فرزندان آنان ایجاد شده بود برداشته شد. این قانون اولین مصوبه در زمینه مرخصی پدران برای تولد فرزند کارگران قانون کار و کارکنان دولت بود.
در تبصره 2 این قانون به هیات دولت مجوز داده شده تا بتواند مرخصی زایمان برای پدران نیز در نظر بگیرد. طبق این تبصره مرخصی پدرانی که صاحب فرزند می شوند به صورت اجباری و به مدت دو هفته تعیین شده است.
تبصره ۲- به دولت اجازه داده می‌شود مرخصی زایمان مادران را به نه ماه افزایش دهد و همسر آنان نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی) برخوردار شوند.
از: قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده، مصوب 1392/3/20
مصوبه دولت برای اعطای مرخصی زایمان به پدران
در بند 1 از مصوبه مورخ 1392/04/16 مدت مرخصی زایمان زنان شاغل در بخش های دولتی و غیر دولتی و قانون کار به نه ماه افزایش یافت. در ادامه این بند همسران زنان شاغل که در دولت و کارگاه ها و شرکت های خصوصی مشغول به کار هستند از مرخصی اجباری تولد فرزند و زایمان همسر (مرخصی پدران برای تولد فرزند) به مدت دو هفته به صورت اجباری برخورداد شدند.
۱- مدت مرخصی زایمان (یک و دو قلو) زنان شاغل در بخش‌های دولتی و غیردولتی نه ماه تمام با پرداخت حقوق و فوق‌العاده‌های مربوط تعیین می‌شود. همسران افراد یاد شده نیز از دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی) برخوردار می‌شوند.
از: تصویب‌نامه در خصوص مدت مرخصی زایمان (یک و دو قلو) زنان شاغل در بخش‌های دولتی و غیردولتی و دو هفته مرخصی اجباری (تشویقی) همسران – مصوب 1392/4/16
مرخصی پدران در قانون برنامه توسعه ششم
پس از مصوبات قبلی در برنامه 5 ساله توسعه ششم نیز به موضوع مرخصی پدران برای تولد فرزند توجه شده است. در بند الف ماده 103 این قانون کلیه مردان شاغل در قوای سه گانه، بخش های دولتی و عمومی غیر دولتی که صاحب فرزند می شوند از سه روز مرخصی تشویقی برخوردار شدند.
با تصویب این قانون مرخصی زایمان و تولد فرزند برای پدران شاغل در قوای سه گانه، بخش های دولتی و عمومی غیر دولتی به سه روز کاهش یافت.
قانون کاهش مرخصی تولد فرزند برای پدران شامل حال پدران شاغل در بخش خصوصی و قانون کار نشد. بنابراین مرخصی پدران شاغل در بخش خصوصی کماکان به مدت دو هفته باقی ماند و فقط مرخصی زایمان پدران برای کارکنان شاغل در شاغل در قوای سه گانه، بخش های دولتی و عمومی غیر دولتی کاهش یافت.
الف-از تاریخ لازم الاجرا شدن ابن قانون کلیه مردان شاغل در قوای سهگانه، بخش‌های دولتی و عمومی غیر دولتی که صاحب فرزند می‌شوند از سه روز مرخصی تشویقی برخوردار می‌گردند.
از: ماده 103 قانون برنامه پنج ساله ششم (1396 – 1400) – مصوب 1395/12/21
حذف مرخصی زایمان پدران
به نظر می رسد قانون گذار در تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت سال 1400 کم دقتی کرده به سهو و بدون توجه به اینکه مرخصی پدران برای تولد فرزند را حذف می کند. در اصل قانون مزبور در راستای تشویق به فرزندآوری تصویب شده و نباید مزایایی موجود در این زمینه را حذف و از بین ببرد.
همانطور که ذکر شد مرخصی پدران در سال 1392 و طی قانون اصلاحی قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب 1372 و مصوبه هیات دولت در تاریخ 1392/04/16 مرخصی دو هفته برای کارگران مشمول قانون کار که همسران شاغل آنان فرزندی به دنیا آورده تصویب شده است.
به عبارتی منبع و مجوز قانونی مرخصی دو هفته زایمان اجباری برای پدران قانون تنظیم خانواده مصوب 72 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن است.
در ماده 73 قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400/07/24 قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب 1372 و اصلاحات و الحاقات بعدی آن نسخ شده است.
در نتیجه با نسخ شدن قانون مزبور، قانون و مقرره مربوط به مرخصی زایمان برای پدران که دو هفته بود نیز نسخ می شود. با قانون مصوب 1400 مرخصی پدرانه زایمان حذف شده است.
ماده 73- به موجب این قانون، قانون تنظیم خانواده و جمعیت مصوب 26؍2؍1372 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن و ماده واحده قانون سقط درمانی مصوب 10؍3؍1384 و محدودیتهای مربوط به تعداد فرزند در بند (۴) ماده (۶۸) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۸۶) قانون تامین اجتماعی مصوب 3؍4؍1354 نسخ می‌گردد.
از: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت مصوب 1400/07/24
