برای انجام کارهای مختلف به کدام قسمت اداره کار مراجعه کنیم؟

راهنمای مراجعه به بخش‌های اداره کار برای انجام کارهای مختلف

اداره کار یکی از ادارات تابعه وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی است که عمومی ترین بخش این وزارتخانه به شمار می رود. در طول تاریخ عنوان وزارت خانه دچار تغییراتی شده است که در ادامه تاریخچه این وزارتخانه ارائه شده است.

تاریخچه وزارت کار

برای اولین بار در سال ۱۳۲۳ اداره کلی با عنوان اداره کل کار در وزارت پیشه و هنر تشکیل شد تا به اختلاف های موضوع تصویبنامه فروردین ۱۳۲۴ هیات وزیران رسیدگی کند. قانون کار نیز برای اولین بار در ۲۸/۲/۱۳۲۵ به صورت طرح در هیات دولت تصویب شد. با توجه به حجم تعداد کارگران و عدم توانایی اداره کل کار تحت وزارت پیشه و هنر برای حل و فصل اختلافات کارگری هیات وزیران وقت وزارت کار و تبلیغات را به عنوان وزارت خانه مستقل با ادغام اداره کل کار و اداره کل انتشارات و تبلیغات و اداره عمران و اصلاحات وزارت کشور تصویب کرد. این وزارتخانه ماموریت اجرا و نظارت بر قانون کار را داشت.

اولین وزیر کار مظفر فیروز بود که در سال ۱۳۲۵ هدایت وزارت کار و تبلیغات را بر عهده گرفت. تاریخچه وزارت کار را می‌توان به دو دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی ۱۳۲۵ تا ۱۳۵۷ و ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۲ تقسیم کرد. در سال ۱۳۲۵ بعد از تصویب وزارت کار و تبلیغات توسط هیئت دولت، سرانجام در سال ۱۳۲۸ اجازه قانونی تأسیس وزارت کار از طرف مجلس به دولت داده شد و وزارت کار موجودیت قانونی پیدا کرد. هدف و وظایف وزارت کار و تبلیغات در بدو امر با توجه به شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان به شرح ذیل بود: ایجاد مرجع بی‌طرف صلاحیتدار برای حل اختلافات کارگر و کارفرما و تمرکز امور مربوط به کار و مراقبت در تهیه اجرای مقررات قانون کار و قانون بیمه کارگران و حمایت و تأمین بهداشت و رفاه کارگران و برقراری روابط با تشکیلات بین‌المللی کار.
در کشور ایران فعالیت‌های این نهاد متمرکز بر تنظیم روابط کار و صیانت از نیروی کار و ایجاد بستر اشتغال زایی است. از جمله دیگر امور این وزارت خانه می‌توان به امر کارآفرینی اشاره کرد.

وزیران کار در دوران جمهوری اسلامی ایران

• داریوش فروهر (دولت موقت)
• علی اسپهبدی (دولت موقت)
• محمدرضا نعمت‌زاده
• محمد میرمحمد صادقی
• احمد توکلی
• ابوالقاسم سرحدی‌زاده
• حسین کمالی
• صفدر حسینی
• ناصر خالقی
• سید محمد جهرمی
• عبدالرضا شیخ‌الاسلامی

اهداف کلان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی:

۱-صیانت از نیروی کار با تأکید بر ارتقای بهره وری نیروی کار

۲-ارتقای شاخصهای فرهنگی و اجتماعی کارگران و کارفرمایان

۳-ایجاد تعادل در بازار کار

۴-افزایش سهم بخش تعاون در اقتصاد ملی

۵-توسعه و ارتقای شاخصهای رفاه اجتماعی

۶-کاهش نرخ بروز آسیب های اجتماعی

۷-گسترش و ارتقای بیمه های اجتماعی

۸-پایداری و تعادل بین منابع و مصارف صندوق های بیمه اجتماعی

۹- ارتقای کار آمدی نظام اداری و بهبود اثر بخشی نقش حاکمیتی وزارت متبوع در راستای انجام ماموریت ها.

ساختار و تشکیلات وزارت کار

یکی از معاونت و ادارات وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اداره کار است که زیر مجموعه معاونت روابط کار انجام وظیفه می نماید. در ادامه نمودار سازمانی وزارت کار و معاونت ها و ساختار این وزارت خانه ارائه شده است.

• نمودار سازمانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 
• حوزه وزارتی
• معاونت روابط کار
• معاونت فرهنگی و اجتماعی
• معاونت رفاه اجتماعی
• معاونت توسعه مدیریت و منابع
• معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال
• معاونت امور تعاون
• معاونت امور مجلس، حقوقی و استانها
• معاونت امور اقتصادی
• مرکز فناوری اطلاعات،ارتباطات و تحول اداری

چارت سازمانی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی

در چارت سازمانی زیر جایگاه اداره کار در مجموعه بسیار بزرگ وزارتخانه قابل مشاهده است که در زیر مجموعه معاونت روابط کار قرار گرفته است.

دبیر خانه شورای عالی کار

مهم ترین مساله موجود در روابط کار موضوع حقوق و دستمزد کارگران است. حقوق و دستمزد کارگران در شورای عالی کار تعیین می شود و مبنای کار اداره کار برای روابط کار قرار می گیرد. وظایف شورای عالی کار به صورت زیراست.

– مطالعه و بررسی مسائل مربوط به روابط کار و سایر اطلاغات مورد نیاز به منظور تهیه گزارش های لازم جهت ارائه به شورای عالی کار.
– بررسی و تحلیل مسائل کارگری و کارفرمایی، امور اجتماعی و اشتغال کشور و تهیه گزارش جهت ارائه به شورای عالی کار.
– مطالعه و بررسی مقاوله نامه ها، توصیه نامه ها و آئین نامه های سازمان بین المللی کار (ILO) و سایر سازمان های بین اتلمللی ذیربط با هماهنگی معاونت هماهنگی و روابط بین املل به منظور ارایه پیشنهادات لازم به شورای عالی کار.
– تهیه و تنظیم صورت جلسات شورا و انجام مکاتبات اداری مربوط.
– ایجاد هماهنگی با گروه های سه جانبه (کارگر، کارفرما، دولت).
-برگزاری مراسم اجلاس سالانه و جمع اوری نظرات سه جانبه.
-و …

اداره کل روابط کار و جبران خدمت

اهم وظایف و ماموریت های اداره کل روابط کار و جبران خدمت به شرح زیر هستند:

– نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مربوط به روابط کار و جبران خدمت در واحدهای اجرایی.

– تهیه و تدوین سیاست ها و برنامه های اجرایی در زمینه روابط کار در چارچوب قوانین و مقررات ذیربط.
– مطالعه و بررسی مستمر در خصوص چگونگی اجرای قانون کار و سایر قوانین مرتبط به منظور ارائه راهکارهای منطبق با موازین مربوطه .
– بررسی و اظهار نظر درباره پیش نویس مقاوله نامه ها و توصیه نامه های سازمان بین المللی کار.
– بررسی و اظهار نظر در مورد الحاق کشور به مقاوله نامه ها یا توصیه نامه های بین المللی کار.
– مطالعه و پژوهش در زمینه حقوق و اقتصاد کار.
– و …

اداره کل سازمان های کارگری و کارفرمایی

– تدوین برنامه ها و تلاش در جهت توسعه و ترویج سه جانبه گرایی و تشویق طرفین ذینفع در جهت حل و فصل مشکلات و مسائل مربوط به تشکل های کارگری و کارفرمایی از طریق ساز و کار مزبور.
– ایجاد زمینه مساعد برای اجرای قوانین و مقررات مربوط به تشکل های کارگری و کارفرمایی و نظارت بر حسن اجرای آن.
– برنامه ریزی به منظور ترویج و نهادینه کردن تشکل های کارگری و کارفرمایی.
– انجام امور مربوط به تایید اساسنامه، ثبت و صدور مدارک مربوط به تشکل های فرا استانی.
– نظارت بر چگونگی تشکیل مجامع عمومی و همچنین انجام وظایف تشکل های فرا استانی به منظور انطباق فعالیت آنها با مقررات.
– بررسی علل عدم فعالیت تشکل ها و ارائه راهکار به منظور تجدید فعالیت آنها.
-و …

مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار

مسائل حفاظت فنی و بهداشت کار در قانون کار مورد توجه زیاد قرار گرفته است چرا که نیروهای انسانی و منابع مادی کارگاه های و کشور اهمیت زیادی دارند و باید محافظت شوند. جرایم بسیار سنگینی در قانون کار برای عدم رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی تعیین شده است که اداره کار هر شهرستان با اعزام بازرسان کار به کارگاه ها به رعایت مقررات حفاظتی و بهداشتی نظارت می نمایند.

– مطالعه و بررسی علل حوادث ناشی از کار در سراسر کشور.
– بررسی و تجزیه و تحلیل مخاطرات و عوامل مختلف زیان آور، آلاینده های محیط کار و بیماری های ناشی از کار در سطح کشور.
– انجام مطالعات تطبیقی در زمینه مقررات، آئین نامه ها، استانداردها و معیارهای ایمنی کار از طریق هماهنگی با مراجع ذی صلاح.
– بررسی محیط کار و سنجش عوامل زیان آور فیزیکی، شیمیایی، مکانیکی، ارگونومی، بیولوژیکی و استرس های ناشی از کار و مطابقت آن با حدود مجاز و ارائه توصیه های فنی در جهت تقلیل آنها با توجه به آیین نامه ها و استانداردهای مربوطه.
– بررسی سیستم های حفاظت فنی در محیط کار و تطبیق آنها با استانداردهای مورد قبول و ارائه راه حل های بهبود سیستم.
– انجام آزمایش های کلینیکی و تشخیص طبی نیروی کار به منظور شناسایی بیماریهای ناشی از کار و ارائه راهکار های فنی جهت پیشگیری از آنها.
– و …

اداره کل بازرسی کار

همانطور که در قسمت قبلی اشاره شد بازرسی کار وظیفه نظارت بر مقررات حفاظت فنی و بهداشت کار را دارد و اهداف و برنامه های این اداره کل به صورت زیر است.

– تدوین برنامه ها و نظارت بر اجرای آنها توسط واحد های اجرایی در جهت پیشگیری از حوادث ناشی از کار.
– مطالعه و بررسی آثار زیان بار حوادث ناشی از کار بر وضعیت صنایع کشور و نیروی انسانی در جهت پیشگیری از حوادث ناشی از کار.
– مطالعه و بررسی گزارش های حوادث ناشی از کار در سراسر کشور و شناسایی و پیشنهاد راه های پیشگیری از وقوع آنها.
– انجام هماهنگی و برنامه ریزی لازم به منظور تشکیل شورای عالی حفاظت فنی جهت تهیه مقررات و آئین نامه های حفاظت فنی و کارهای سخت و زیان آور.
– تجزیه و تحلیل حوادث ناشی از کار سراسر کشور و انجام مطالعات فنی و آماری به منظور شناسایی علل حوادث و ارائه دستورالعمل های ایمنی و حفاظت فنی به منظور آگاهی و آموزش کارگران، کارفرمایان و مدیران واحد های تولیدی در جهت پیشگیری از وقوع حوادث مشابه.
– تهیه و تنظیم پیش نویس آئین نامه ها و استانداردهای ایمنی کار به منظور طرح و تصویب در شورای عالی حفاظت فنی، با همکاری مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار و سایر سازمان های ذیربط.
– و …

دبیر خانه شورای عالی حفاظت فنی

در ماده ۹۱ و ۹۵ قانون کار کارفرمایان مکلف هستند مقررات تعیین شده در آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار را رعایت نمایند. مرجعی که آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار را تدوین و تصویب می نماید. ماموریت های شورای عالی حفاظت فنی به صورت زیر هستند:

– تهیه و تنظیم دستور جلسات و صورتجلسات شورای عالی حفاظت فنی.
– دعوت از اعضاء از طریق وزارت خانه ذیربط و یا تشکل مربوطه و یا مستقیما به صورت مکتوب جهت شرکت در جلسات.
– انجام تصمیمات و مکاتبات لازم جهت طرح در شورای عالی حفاظت فنی و یا مکاتبات با مراجع و یا اشخاص بالاخص دیوان عدالت اداری.
– تنظیم امور دفتری شورای عالی حفاظت فنی.
– حفظ و نگهداری و ثبت اوراق و اسناد و مصوبات به صورت مکتوب و تهیه فایل الکترونیکی.
– اعلام آگهی تصمیمات شورای عالی حفاظت فنی به روزنامه رسمی.
– و …

اداره کل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری

یکی از قسمت های پر مراجعه و شلوغ اداره کار قسمت بیمه بیکاری است. اداره کل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری وظایف زیر را بر عهده دارد.

– نظارت مستمر بر حسن اجرای قانون و مقررات بیمه بیکاری در سراسر کشور.
– سیاست گذاری و تعیین استراتزی های مربوط به حوزه بیمه بیکاری و حمایت از مشاغل.
– ارتباط و هماهنگی مستمر با سازمان آموزش فنی و حرفه ای و سازمان تامین اجتماعی جهت آموزش مقرری بگیران بیمه بیکاری و نظارت مستمر بر کمیت و کیفیت دوره های آموزشی.
– تهیه و اصلاح دستورالعمل ها، بخشنامه ها آئین نامه های مرتبط با بیمه بیکاری و حمایت از مشاغل به منظور ایجاد وحدت رویه.
– مطالعه و بررسی عوامل مشکل زا در کارگاه ها و پیگیری و ارائه راهکارهای مناسب و عملی به دستگاه های ذیربط به منظور پایداری مشاغل.
– مطالعه، بررسی و تهیه طرح ها و لوایح مرتبط با حمایت از پایداغری مشاغل و بیمه بیکاری.
– و …

جهت آموزش ثبت نام در سامانه بیمه بیکاری کلیک کنید.

سامانه های اداره کار

افزایش تدریجی آگاهی و اطلاعات قشر کارگر نسبت به حق و حقوق خود و به تناسب آن مراجعه مکرر ایشان به ادارات کار جهت ثبت شکایات و پیگیری، رفته رفته ازدحام شدیدی در مراجعات و افزایش حجم پرونده ها را در پی داشت.

در این بین عوامل دیگری نظیر عدم شفافیت در قراردادهای کاری و سوء استفاده از قراردادها توسط هریک از طرفین درگیر، سبب شد تا وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در راستای تحقق وظیفه ذاتی خود مبنی بر استقرار قانون کار و نظارت بر حسن انجام آن، سامانه جامعه روابط کار را طراحی و در مرحله اول به صورت آزمایشی در استان تهران به اجرا گذارد.

پیشنهاد سامانه جامع روابط کاربا هدف ثبت الکترونیکی قراردادهای کار و تنظیم روابط کارگر و کارفرما در مرداد ۱۳۹۶ تصویب شد و  از 22 بهمن‌ماه ۱۳۹۸ فعالیت خود را در سراسر کشور آغاز کرد. 

این سامانه جامع بوده و دارای سطوح کاربردی مختلف در حیطه درون سازمانی و ارباب رجوع است.

سامانه جامع روابط کار بالغ بر۳۰ نوع  خدمت را جهت تسهیل روابط کاری مشمول قانون کار شناسایی نموده است. پس از راه اندازی سامانه جامع روابط کار مراجعه کنندگان مستقیم به اداره کار بسیار کاهش یافت و قسمت اعظم خدمات به صورت اینترنتی انجام می پذیرد.

خدمات اینترنتی سامانه جامع روابط کار

 بر اساس آخرین اخبار واصله از وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی، این سامانه ۴۹ زیر مجموعه دارد که تاکنون قسمتی از خدمات فعال شده است و هر اداره کار قادر به استفاده از آن ها است و برخی نیز در حال راه اندازی هستند.

 ثبت الکترونیکی دادخواست کار )شکایت الکترونیکی کارگر از کارفرما
 ثبت قراردادهای کار کارگران

انجام مراحل رسیدگی به صورت اینترنتی و صدور دعوتنامه، ابلاغیه، دادنامه به صورت اینترنتی و الکترونیکی.
درخواست بیمه بیکاری به صورت الکترونیکی
تایید صلاحیت شرکت های خدماتی
تایید صلاحیت مسئولیت ایمنی
ثبت درخواست های بررسی مشاغل سخت و زیان آور
 بررسی و تایید آیین نامه های انضباط کار
 بررسی و تایید پیمان های دسته جمعی
بررسی و تایید طرح های طبقه بندی مشاغل

سامانه های وابسته

• مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت فنی و بهداشت کار
• ثبت نام تایید صلاحیت ایمنی پیمانکاران
• ثبت نام مشاغل سخت و زیان آور
• سامانه ثبت شرکت های تعاونی
• سامانه پاسخگویی به شکایات
• سامانه مشاغل خانگی
• سامانه رصد اشتغال
• سامانه جامع نظارت بر تعاونی های مسکن مهر
• شبکه ملی بازار کار
• سیستم آموزش از راه دور تعاون
• جستجوی تعاونی های ثبت شده
• سامانه جامع نظارت بر تعاونی ها(خود اظهاری)
• سامانه طرح کارورزی
• سامانه یارانه نقدی
• سامانه بانک اطلاعات آسیب های اجتماعی

سازمانهای تابعه وزات تعاون کار و رفاه اجتماعی

سازمان تامین اجتماعی

سازمان بهزیستی کشور

صندوق بازنشستگی کشوری

سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور

بانک رفاه کارگران

 صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر  

شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی (شستا)

صندوق ضمانت سرمایه گذاری تعاون

بانک توسعه تعاون

صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد