تاثیر مدرک تحصیلی موقع اجرای طرح طبقه بندی مشاغل

مدرک تحصیلی و تأثیر آن در طرح طبقه‌بندی مشاغل

برای مدرک تحصیلی و تاثیر آن بر حقوق و مزایای کارگران در قانون کار مقررات و الزاماتی پیش بینی نشده است. آن چیزی که باعث برداشت نادرست از تاثیر مدرک تحصیلی موقع اجرای طرح طبقه بندی مشاغل و حتی در کارگاه های فاقد طرح طبقه بندی مشاغل می شود اغلب از دو مساله ناشی می شود:1-کارگران دارای مدرک تحصیلی بالاتر نسبت به همکاران، خود را مستحق مزایای بیشتری می دانند و انتظار و توقع درونی کارگران است و 2-اغلب کارفرماها برای احراز مشاغل مختلف شرایط مدرک تحصیلی هم در نظر می گیرند.

جایگاه مدرک تحصیلی در احراز شغل

مشاغل و کارهای مختلف نیاز به تخصص، مهارت، علم، تجربه و دانش متفاوتی دارند. هر کارفرما در زمان استخدام برای مشاغل و کارهای مختلف خود افرادی را نیاز دارد که از جنبه های مختلف توانایی انجام آن کار را داشته باشند. هر چقدر کار مورد نظر تخصصی تر، حساس تر و با مسئولیت بالاتر باشد کارفرما شرایط محدودتری برای استخدام کارگران برای آن کارها در نظر می گیرد.

یکی از موارد مهم در احراز مشاغل و کارها مدرک تحصیلی است. مدرک تحصیلی از لحاظ ارتباط با کار مورد نظر و سطح مدرک تحصیلی اهمیت دارد. بنابراین کارفرماها در آگهی های استخدام مدارک تحصیلی را از لحاظ رشته و مقطع مشخص می کنند.

وقتی کارگری با شرایط مورد نظر کارفرما در کاری به کار گرفته شد، کارفرما مکلف است حداقل حقوق و مزایای قانون کار را به او پرداخت کند. ممکن است کارفرما تاثیر مدرک تحصیلی را موقع استخدام و یا موقع اجرای طرح طبقه بندی مشاغل در حقوق و مزایای کارگران تاثیر دهد و برای آن حقوق و مزایای بالاتری در نظر بگیرد. این مساله توافقی بوده و در اختیار کارفرم است.

تاثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل

در زمان طراحی طبقه بندی مشاغل کارگاه، ابتدا چارت سازمانی و مشاغل کارگاه تعیین و مشخص می شوند. سپس با توجه به شرایط کارگرانی که در این مشاغل کار می کنند و با نظر کارفرما و در برخی موارد با نظر شورای اسلامی کار شرایط احراز این مشاغل مشخص می شود.

شرایط احراز شغل در طرح در صفحاتی به نام شناسنامه شغل درج می شود. پس در طرح طبقه بندی کارگاه، برای هر شغل حداقل مدرک تحصیلی مورد نیاز تعیین می شود. برای ورود به شغل مورد نظر کارگر باید حداقل مدرک تحصیلی تعیین شده را داشته باشد. در صورتی مدرک تحصیلی کارگر بالاتر از آن باشد دلیلی بر پرداخت حقوق و مزایای بالاتر نیست. ممکن است حداقل مدرک تحصیلی لازم برای شغل کارشناس مالی کارگاه کارشناسی حسابداری باشد. دو نفر با مدارک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد حسابداری استخدام می شوند. حقوق و مزایای هر دو نفر یکسان خواهد بود مگر اینکه کارفرما در طرح برای مقاطع تحصیلی بالاتر مزایای بیشتری در نظر گرفته باشد.

شرایط کارگری که حداقل مدرک تحصیلی مورد نیاز شغل خود را نداشته باشد!

ممکن است در زمان اجرای طرح کارگرانی در مشاغلی در حال کار باشند که حداقل مدرک تحصیلی مورد نیاز را نداشته باشد. راه های مختلفی برای این مساله پیش بینی شده است. اگر کارگر پس از اجرای طرح در شغل خود ادامه کار دهد کارفرما می تواند از سوابق تجربی وی کاسته و کمبود مدرک تحصیلی وی را جبران کند.

در صورتی که کارگر توافق نماید می تواند در شغلی متناسب با مدرک تحصیلی خود به کار ادامه دهد. اگر قرارداد کار کارگر به اتمام برسد کارفرما می تواند کارگر را در کار دیگری متناسب با شرایط وی به کار گمارد.

آیا امکان کاهش مدرک تحصیلی موقع اجرای طرح طبقه بندی وجود دارد؟

یکی از احتمالات تاثیر مدرک تحصیلی در طرح طبقه بندی مشاغل بر شرایط احراز یک شغل مشخص است. ممکن است شرایط احراز شغلی در کارگاه قبل از اجرای طرح کارشناسی ارشد بوده و بعد از اجرای طرح شرایط احراز از لحاظ مدرک تحصیلی به کارشناسی کاهش یافته است.

در این حالت مدرک تحصیلی کارگر کاهش نمی یابد بلکه شرایط استخدام از لحاظ مدرک تحصیلی کمتر شده و کارگری که از قبل در آن شغل بوده و مدرک تحصیلی بالاتری دارد کماکان می تواند به کار خود ادامه دهد.

طبقه بندی مشاغل، شغل‌های موجود در کارگاه را ارزیابی و طبقه بندی می‌کند و موقع اجرای طرح طبقه بندی مشاغل کارگران و شاغلان طبقه بندی نمی‌شوند به عبارتی در هنگام طراحی و اجرای طرح طبقه بندی کاری به افراد و ویژگی‌های استخدامی و یا تحصیلی آنان ندارند.

به عنوان مثال فرض کنیم کارگری قبل از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی باشید و طی قرارداد کار در شغل مسئول واحد فنی شروع به کار کرده باشید.

در زمان طراحی و اجرای طرح طبقه بندی شغل مسئول واحد فنی ارزیابی شده و شرایط احراز به صورت زیر تعریف می‌شود: گروه شغلی 10 – حداقل مدرک تحصیلی مورد قبول کاردانی – حداقل سابقه مورد نیاز داخل کارگاه و قسمت فنی 5 سال – فاقد معلولیت جسمانی – رشته تحصیلی فنی (برق-مکانیک).

پس از آماده شدن طرح، افراد شاغل در همان مشاغل با شرایط جدید تطبیق داده می‌شوند و طبق معیارهای جدید مزد گروه، مزد پایه و مزد مبنا تعیین می‌شود. ملاحظه می‌شود که در طرح طبقه بندی مشاغل حداقل شرایط احراز مشاغل مشخص می‌شوند و داشتن شرایط بالاتر از شرایط احراز شغل تعهدی به کارفرما برای ارائه مزایای بیشتر ندارد. پس کاهش مدرک تحصیلی موقع اجرای طرح طبقه بندی مشاغل اتفاق نیافتاده و شرایط احراز شغل تغییر کرده است.

چنانچه کارگر شاغل در شغلی پس از اجرای طرح از لحاظ مدرک تحصیلی کمبود داشته باشد از سوابق تجربی آنان برای جبران کسر مدرک تحصیلی استفاده می‌شود.

نکته مهم این است که طبق ماده 7 دستورالعمل شماره 20 روابط کار (دستور العمل اجرایی طرح‌های طبقه بندی مشاغل ماده 49 قانون کار )پس از اجرای طرح طبقه بندی مشاغل مزد مبنای کارگران نباید نسبت به مزد ثابت قبل از اجرای طرح کاهش یابد.

شرایط هر کارگاه برای اجرای طرح طبقه بندی مشاغل منحصر به فرد بوده و جدولی برای تعیین گروه شغلی بر اساس سابقه کار و مدرک تحصیلی وجود ندارد.

محاسبه و تاثیر مدرک تحصیلی در حقوق و مزایای کارگران

همانطور که گفته شد شغل های هر کارگاه با در نظر گرفتن شرایط احراز، میزان مسئولیت، خطرپذیری، تعداد کارگران زیر دست، سختی محل انجام کار و موارد مشابه ارزیابی می شوند. یکی از مواردی که به صورت مستقیم و غیرمستقیم در ارزیابی مشاغل تاثیر مدرک تحصیلی در آن است. مدرک تحصیلی در ارزیابی مشاغل موثر بوده و در نهایت در گروه شغلی تاثیرگذار است. پس تاثیر مدرک تحصیلی در حقوق و مزایای کارگران در طرح طبقه بندی مشاغل وجود دارد.