مرخصی استعلاجی در قانون کار به مجموعه قوانینی اشاره دارد که به کارگران اجازه می‌دهد در صورت بیماری و ناتوانی از کار کردن، مدتی را به استراحت و درمان بپردازند بدون اینکه حقوق و مزایای آنها قطع شود. در این پست قصد داریم به بررسی شرایط و قوانین مرخصی استعلاجی، اینکه اگر کارگر در دوران مرخصی استعلاجی سر کار حضور یابد و برای کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی چه شرایط و مقرراتی حاکم است بپردازیم.
فهرست مطالب
شرایط و قوانین مرخصی استعلاجی در قانون کار
مرخصی استعلاجی یکی از انواع مرخصی است که شامل تمامی کارکنان، ادارات، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و غیر دولتی و همچنین افراد تحت پوشش تامین اجتماعی خواهد شد.
بر اساس ماده 59 تامین اجتماعی (فصل پنجم قانون تامین اجتماعی) : بیمه شدگانی كه تحت معالجه و یا درمان های توان بخشی قرار می‌گیرند و بنا به تشخیص سازمان تأمین خدمات درمانی موقتاً قادر به كار نیستند، به شرط عدم اشتغال بكار و عدم دریافت مزد یا حقوق استحقاق دریافت غرامت دستمزد را با رعایت شرایط زیر خواهند داشت:
الف ـ بیمه شده بر اثر حوادث ناشی از كار و غیر ناشی از كار یا بیماری‌های حرفه‌‌ای تحت درمان قرار گرفته باشد.
ب ـ در صورتی كه بیمه شده به سبب بیماری و طبق گواهی پزشك احتیاج به استراحت مطلق یا بستری شدن داشته باشد و در تاریخ اعلام بیماری مشغول بكار بوده و یا در مرخصی استحقاقی باشد.
ماده 59 تامین اجتماعی
پس همانطور که در قانون 59 بیمه تامین اجتماعی توضیح داده شد؛ بیمه شده قادر به کار نباشد و با شرط عدم اشتغال به کار و عدم دریافت مزد یا حقوق استحقاقی، مستحق دریافت غرامت دستمزد خواهد بود. پایه و اساس تصمیم گیری برای کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی، این دو شرط است.
همچنین بر اساس ماده 74 قانون کار، مدت زمانی که افراد در این مرخصی به سر می‌برند، جزو سابقه کاری آنان به حساب می‌آید.
حقوق و مزایا در مرخصی استعلاجی
مهم ترین شرط برای پرداخت حقوق مرخصی استعلاجی تامین اجتماعی به افراد این است که فرد بیمه شده در طول مدت بیماری و استفاده از مرخصی، مشغول به کار نباشد. علاوه بر آن، مزد یا حقوقی نیز در این ایام دریافت نکند.
در زمان مرخصی استعلاجی از حضور در کارگاه باید خودداری کرد؛ زیرا در صورت کار کردن در زمان استعلاجی، مرخصی کارگر قطع می‌شود. در ضمن اگر کارفرما حقوق و دستمزد کارگر را پرداخت نکند، کارگر امکان پیگیری و شکایت از کارفرما و رسیدن به حقوق خود را نخواهد داشت؛ زیرا مرخصی استعلاجی وی قطع خواهد شد.
برای اطلاعات بیشتر می‌توانید انواع مرخصی استعلاجی کارگران قانون کار و بیمه، حقوق ۳ روز و بیشتر و نحوه استفاده را مطالعه کنید.
اگر کارگر در مدت مرخصی سر کار حاضر شود مزد و مزایای وی بر عهده چه کسی است؟
کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی در یک حالت در حالت های مختلف می‌تواند اتفاق بیافتد و کارگری در مرخصی استعلاجی است ولی قبل از اتمام مرخصی استعلاجی مشغول به کار شود. کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی در دو حالت اتفاق می‌افتد: 1-با دعوت کارفرما حسب اضطرار و 2-تمایل کارگر.
حفظ سلامت کارگران و کارکنان اهمیت بسیار بالایی دارد. در صورتی که شرایط بیماری به نحوی باشد که حضور در محل کار و یا کارکرد از راه دور باعث آسیب به خود کارگر و یا سرایت بیماری به سایر کارگران و افراد شود، کارگر نباید به هیچ وجه استراحت پزشکی تجویز شده توسط پزشک معالج و مرخصی استعلاجی خود را ناتمام بگذارد.
پس اولین شرط کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی این است که سلامتی خود کارگر و سایر افراد به خطر نیافتد.
کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی با اطلاع به تامین اجتماعی
اگر به هر دلیل از حالت های ذکر شده کارگر بیمه شده قبل از اتمام مرخصی استعلاجی سر کار حاضر شود از لحاظ قانونی مرخصی استعلاجی موضوعیت خود را از دست می‌دهد.
شروع به کار باید به اطلاع تامین اجتماعی رسیده و کارفرما حق بیمه را طبق کارکرد واریز کند. در این حالت مدتی که کارگر در مرخصی استعلاجی به سر برده از تامین اجتماعی غرامت دریافت می کند و برای زمانی که سر کار حاضر شده و کارکرد داشته، کارفرما مکلف است برای این مدت کارکرد عادی لحاظ کرده و حقوق و مزایا و بیمه آن را واریز کند.
کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی بدون اطلاع به تامین اجتماعی
اگر کارگر دارای شغلی مانند حسابداری و یا اداری است و در مدت مرخصی استعلاجی انجام کار به صورت اضطراری موقت و کوتاه مدت نیاز باشد تا کار کارگاه و یا سایر کارکنان مانند پرداخت حقوق انجام شود.
این حالت نیز همان شرایط قانونی اشاره شده را دارد. ولی اگر بر خلاف قانون کارگر با توافق کارفرما به صورت مقطعی سر کار حاضر شود و موضوع به اطلاع تامین اجتماعی نرسیده باشد، مرخصی استعلاجی قطع نمی شود.
اگر تامین اجتماعی کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی را کشف نکند مرخصی استعلاجی را قطع نمی کند و غرامت این مدت و حق بیمه آن را نیز پرداخت خواهد کرد.
اختلاف در مزد و مزایای کارکرد در زمان مرخصی استعلاجی
سوال مهم و بحث برانگیز وقتی پیش می آید که کارگری در مدت مرخصی استعلاجی سر کار حاضر شود ولی برای این مدت از لحاظ مزد و مزایا با کارفرما اختلاف داشته باشد! چه شرایط و مقرراتی حاکم بر این موضوع است؟
هر گونه اختلاف بین کارگر و کارفرما از مجرای مقررات قانون کار باید حل و فصل شود. در مرحله اول اختلاف می تواند به صورت صلح و سازش بین طرفین حل شود. در صورتی که اختلاف به صورت سازشی حل نشود، کارگر باید از طریق مراجع حل اختلاف کار علیه کارفرما، طرح شکایت کند.
در این صورت اگر کارگر کارکرد خود را اثبات نماید مراجع حل اختلاف کار، کارفرما را به پرداخت حقوق و مزایای مدت اشتغال و کارکرد در مدت مرخصی استعلاجی محکوم خواهد کرد.
در صورتی که رای صادره از مراجع حل اختلاف مبنی بر احراز کارکرد در زمان مرخصی استعلاجی به تامین اجتماعی ارجاع شود، این مدت از مرخصی استعلاجی کارگر حذف و حق بیمه آن از کارفرما دریافت می شود.
اگر غرامتی از طرف تامین اجتماعی برای مرخصی استعلاجی (که کارکرد در آن اتفاق افتاده است) پرداخت شده باشد، به نسبت مدت کارکرد از کارگر وصول می شود.