شرایط قانون کار برای کار در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است و یکی از اصطلاحات رایج در این خصوص حق شیفت است که در سال جاری کارفرمایان ویا کارکنان در مورد حق شیفت 1401 و نحوه محاسبه آن دارای سوالاتی هستند. در این مقاله به این سوال پاسخ داده میشود که حق شیفت چیست و در قانون کار انواع شیفت کاری‌ها کدامند و فرمول محاسبه حق شیفت سال 1401 چگونه است.
فهرست مطالب
تعریف حق شیفت از دیدگاه قانون کار
در متن قانون کار کلمه و یا عبارت شیفت یا حق شیفت تعریف نشده است. شیفت (shift work) عبارت انگلیسی است که معادل فارسی آن را می‌توان نوبت کاری در نظر گرفت. شیفت کاری به احتمال زیاد از سال‌های قبل که شرکت های خارجی در ایران مشغول به کار بوده‌اند رایج شده و هم اکنون نیز بین کارگران و کارفرمایان رواج دارد. با توجه به رواج این عبارت، در ادامه مقاله نیز از این عبارت استفاده شده است.
برای محاسبه حق شیفت 1401 لازم است در ابتدا شیفت‌ها یا نوبت‌های کاری تعریف شده در قانون‌کار را بدانیم و سپس مزایای تعریف شده برای هر نوع نوبت کاری را در مبنای تعریف شده محاسبه کنیم.
تقسیم بندی ساعات شبانه روز در قانون کار برای محاسبه حق شیفت
در قانون‌کار دو نوع تقسیم‌بندی برای ساعات شبانه‌روز مشخص شده است.
1-شیفت روز و شیفت شب
در ماده 53 قانون کار از ساعت 6 لغایت 22 به عنوان روز و از ساعت 22 لغایت 6 صبح روز بعد به عنوان شب تعریف شده است.
2-شیفت صبح، عصر و شب
در ماده55 قانون‌کار بدون مشخص کردن ساعت، 24 ساعت از شبانه روز به عنوان صبح، عصر و شب شناخته شده است. با در نظر گرفتن ساعات تعریف شده برای شیفت شب در قسمت قبلی که مدت آن 8 ساعت است 16 ساعت باقی مانده برای شیفت صبح و عصر باقی می ماند. بنابراین با این نوع تقسیم‌بندی شیفت‌های کاری در طول شبانه روز را به صورت زیر در نظر می گیریم:
شیفت صبح : از ساعت 6 صبح لغایت 14 ظهر
شیفت عصر : از ساعت 14 ظهر لغایت 22 شب
شیف شب : از ساعت 22 شب لغایت 6 صبح روز بعد
پس با اولین مرحله از محاسبه حق شیفت 1401 آشنا شدیم.
مزایای تعریف شده برای حق شیفت در قانون کار
در ماده 56 قانون‌کار مزایایی که کارگران باید در ازای کار در شیفت‌های مختلف دریافت کنند تعریف شده است. فوق العاده‌های تعریف شده در این ماده قانونی برای شیفت های چرخشی قابل پرداخت هستند و باید شیفت های کاری در طول یک ماه گردش داشته باشند.
حق شیفت 1401 برای حالت های مختلف به صورت زیر است:
حق شیفت صبح و عصر معادل 10 درصد حقوق ماهانه کارگر
حق شیفت صبح و شب و یا عصر و شب معادل 22.5 درصد (بیست و دو و نیم درصد) حقوق ماهانه کارگر
حق شیفت صبح، عصر و شب معادل 15 درصد حقوق ماهانه کارگر
همانطور که اشاره کردیم مبنای محاسبه حق شیفت حقوق ماهیانه هر کارگر است. بنابراین در محاسبه حق شیفت 1401 ابتدا باید تشخیص دهیم که نوع شیفت کاری کارگر چگونه است و سپس درصد فوقالعاده متناظر با آن‌را پیدا کنیم و در نهایت درصد فوقالعاده حق شیفت را در حقوق ماهیانه 1401 همان کارگر ضرب کنیم.
بنابراین فرمول محاسبه حق شیفت 1401 به صورت زیر می‌تواند باشد:
حق شیفت ماهانه = درصد فوق العاده نوبت کاری * حقوق ماهانه کارگر
بنابراین ممکن است دو کارگر دارای شیفت کاری یکسان باشند ولی حقوق ماهانه متفاوتی داشته باشند. در این صورت حق شیفت ماهانه این دو کارگر نیز متفاوت خواهد بود. متفاوت بودن حقوق کارگران دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد. کارگرانی که حداقل قانون‌کار را دریافت میکنند به دلیل تفاوت در سابقه کاری دارای حقوق ماهانه متفاوتی خواهند بود. برخی کارگران حقوق توافقی بالاتر از قانون کار دریافت میکنند. کارگران شاغل در کارگاه های دارای طبقه بندی مشاغل در گروه های شغلی متفاوت قرار گرفته و در نتیجه حقوق متفاوتی را دریافت می کنند.
شرایط پرداخت حق شیفت شب کاری 1401
در قسمت های قبلی اشاره کردیم که شیفت شب به ساعات بین 22 لغایت 6 صبح گفته میشود. کارگرانی که در این ساعات مشغول به کار می‌شوند دارای حالت های مختلفی به صورت زیر هستند:
- در طول ماه به صورت دائمی شیف شب کار میکنند
- در طول ماه برخی روزها شیفت شب و برخی روزها سایر شیفت‌ها مشغول به کار هستند
- در طول ماه به صورت موردی و شرایط پیش آمده ساعاتی از شب را مشغول به کار بوده‌اند
اگر حالت دوم اتفاق افتاده باشد و علاوه بر آن تغییر شیفت شب و سایر شیفت‌ها به صورت گردشی باشد و گردش نیز در داخل یک ماه اتفاق بیافتد به عنوان نوبت کار شناخته شده و فوقالعاده نوبت‌کاری که در قسمت قبل توضیح دادیم باید پرداخت شود.
در سایر موارد حق شیفت شبکاری به عنوان نوبت کاری محسوب نشده بلکه باید فوقالعاده شبکاری موضوع ماده 58 قانون کار پرداخت شود. حق شیفت شب کاری 1401 برای کارگران به صورت ساعتی محاسبه شده و معادل 35 درصد هر ساعت مزد عادی است.
برای تشخیص نوع شیفت‌کاری و شبکاری و محاسبه فوقالعاده های مربوطه فیلم آموزشی این دو موضوع را در اینجا ببنید.
نمونه‌های رایج از شیفت کاری (نوبت کاری)
حق شیفت 1401 برای نمونه برنامه‌های کاری رایج به صورت زیر است:
حق شیفت 12 ساعت کار 24 ساعت استراحت : این نوع شیفت‌کاری از نوع صبح و شب بوده و حق شیفت آن معادل 22.5 درصد حقوق ماهانه کارگر خواهد بود.
حق شیفت یک هفته صبح، یک هفته عصر، یک هفته شب : نوبت کاری صبح، عصر و شب بوده و فوق العاده آن معادل 15 درصد حقوق ماهانه کارگر خواهد بود.
حق شیفت یک هفته صبح و یک هفته عصر : نوبت‌کاری از نوع صبح و عصر بوده و فوقالعاده آن معادل 10 درصد حقوق ماهانه کارگر خواهد بود.
حق شیفت یک هفته صبح و یک هفته شب و یا یک هفته عصر و یک هفته شب : نوع نوبت‌کاری صبح و شب و یا عصر و شب بوده و فوقالعاده آن معادل 22.5 درصد حقوق ماهانه کارگر خواهد بود.
حق شیفت 12 ساعت کار 12 ساعت استراحت: این نوع کار به دلیل اینکه گردش در طول ماه اتفاق نمیافتد شیفت کاری (نوبت کاری) محسوب نمیشود. در این حالت در صورتی که ساعاتی از کارکرد در شب باشد فوقالعاده شبکاری باید پرداخت شود.
حق شیفت 24 ساعت کار و 24 ساعت استراحت : این نوع کار به دلیل اینکه گردش در طول ماه اتفاق نمیافتد شیفت‌کاری (نوبت‌کاری) محسوب نمیشود. در این حالت در صورتی که ساعاتی از کارکرد در شب باشد فوقالعاده شبکاری باید پرداخت شود.
مثال و نمونه در جدول حق شیفت سال 1401
برای آشنایی با نحوه محاسبه حق شیفت سال 1401 در جدول زیر چند مثال از حالت های مختلف حق شیفت 1401 را با استفاده از فرمول محاسبه حق شیفت 1401 محاسبه می‌کنیم:
در این جدول سه نوع نوبت‌کاری را برای کارگرانی با حقوق ماهانه مختلف در نظر می‌گیریم.
| حق شیفت ماهانه سال 1401 | حقوق ماهانه سال 1401 کارگر * | درصد حق شیفت (فوق العاده نوبت کاری) | نوع شیف کاری (نوبت کاری) |
| 4.179.750 | 41,797,500 | 10 | صبح و عصر |
| 5.200.000 | 52.000.000 | 10 | صبح و عصر |
| 9.404.437 | 41,797,500 | 22.5 | صبح و شب یا عصر و شب |
| 11.700.000 | 52.000.000 | 22.5 | صبح و شب یا عصر و شب |
| 6.269.625 | 41,797,500 | 15 | صبح، عصر و شب |
| 7.800.000 | 52.000.000 | 15 | صبح، عصر و شب |
*در حقوق ماهانه مبالغ انگیزه‌ای و رفاهی مانند حق مسکن، بن کارگری و حق اولاد محاسبه نمیشود. صرفا مزد شغل، پایه سنوات (مزد پایه) و سایر مزایای ثابت پرداختی به تبع شغل باید در نظر گرفته شوند.
سلام خسته نباشید
دو هفته روز دو هفته شب کار هستم اضافه کاری محسوب می شود؟
سلام وقت بخیر
اگر ساعت کاری شما بیشتر از ساعت موظفی ماهانه باشد، اضافه کاری محسوب میشود
در ضمن برای شرایط کاری شما که نوبت کاری صبح و شب است باید حق شیفت پرداخت شود.
(22.5 درصد ضربدر حقوق پایه) برای دریافت حق شیفت
سلام
من یک هفته صبح از ساعت ۸ الی ۱۷ و هفته بعد از ساعت ۱۷ الی ۲ صبح سر کار هستم حق شیفت چگونه است؟!
سلام من شب کار هستم کارفرما گفت باید ساعتی بهتون حقوق بدم میخواستم ببینم حقوق شب کاری که ساعتی باش چجوری هست ممنون
سلام
شب کاری در هر حال به صورت ساعتی محاسبه می شود.
سلام
من یک هفته از8صبح تا8شب هستم یک هفته8شب تا8صبح حق شیفت یا شبکاری من چگونه محاسبه میشود
سلام
این نوع کار نوبت کاری صبح و شب تلقی می شود و فوق العاده نوبت کاری 22.5% تعلق می گیرد.
باسلام.ببخشید نوبت کاریه من دوروز صبح .دوروز شب ودوروز آف هست.بایه فرزند وسه سال سابقه حداقل حقوقمون چقدر باید باشه وتعطیلیا چجوری حساب میشه؟وحق غذا شرکت باید بده یانه؟ممنون از لطفتون
سلام
علاوه بر حقوق و مزایای عادی و پایه سنوات3 سال، فوق العاده نوبت کاری، جمعه کاری به نسبت کارکرد تعلق می گیرد.
مابه التفاوت ساعت کار موظفی و کارکرد واقعی اضافه کاری در نظر گرفته می شود و تعطیلات رسمی نیز در داخل این مدل محاسبه اضافه کاری لحاظ می شوند.
حق غذا الزامی نیست مگر اینکه عرف و روال کارگاه چیز دیگری باشد.
سلام مدیر.شیف کاری ما۱۲.۲۴میباشدشیف کاری چجوری محاسبه میشود
سلام
12-24 (12 ساعت کار و 24 ساعت استراحت) نوبت کاری صبح و شب محسوب می شود و 22.5 درصد فوق العاده نوبت کاری دارد.
لطفا پست زیر را هم بخوانید. کامل توضیح داده شده است.
حقوق و دستمزد و مزایای نگهبان ۱۲ ۲۴ ساعت (نگهبان ۱۲-۲۴) چقدر میشود؟
سلام
خداقوت
من و 2همکاردیگه هرشب12ساعت نگهبان هستیم هیچ تعطیلی یامرخصی هم نداریم وفقط هرماه مبلغ 6ملیون به ماحقوق میدهند
من خودم 2فرزند دارم لطفاً بفرماییدحقوق من چقدربایدباشد.
ممنون
سلام
در صفحه زیر حالت های مختلف کارهای نگهبانی و 12 ساعته بررسی شده است. روی لینک زیر کلیک کرده و مطالعه کنید.
پرسش و پاسخ قانون کار
سلام خسته نباشی بنده نگهبان ۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت کار هستم طبق قانون کار در هفته باید ۴۴ساعت کار کنیم درسته؟که جمعا درماه میشه ۱۷۶ساعتکار ک طبق قانون ولی ما در طول روزی ک میریم سرکار ۲۴۰ساعت میشه کار ک حدودا ۶۴ساعت اضافه کار میشه درسته؟ایا این اضافه کار به ما تعلق میگیره؟ایا نوبت کاری تعلق میگیره؟ایا حق شیفت تعلق میگیره؟ و اینکه در طول ماه ۲روز شیفتمون به جمعه میخوره ایا محاسبه میشه؟و نحوه محاسبه تعطیلات رسمی وسط هفته ب چ صورته؟درضمن سال اولیه ک در این شرکت مشغولم لطفا حقوق رو محاسبه کنین بهم اعلام کنین چون از درصد گیری سر در نمیارم توی اون لینکی ک بالاتر هم گذاشتین محاسبه انلاین فیش حقوقی محاسبه فیش ۲۴_۴۸ نیستش
#لطفا این سوالاتم رو دقیق پاسخ بدید چون خیلی ها مثل من دنبال و پیگیر محاسبه حقوق دریافتی این شیفت هستن متاسفانه اکثر شرکت ها ک این شیفت هارو یزاه شرکت های پیمانیه و حق خوری میکنند#
سلام
کارهای 24-48 نوبت کاری گردشی نیستند بنابراین فوق العاده نوبت کاری (حق شیفت) تعلق نمی گیرد. بقیه موارد از جمله اضافه کاری، شب کاری و جمعه کاری تعلق می گیرد.
در سوالات قبلی به موارد مشابه پاسخ داده شده لطفا از طریق لینک های زیر مطالعه کنید:
ریز حقوق و دستمزد و مزایای نگهبان ۲۴-۲۴ در سال ۱۴۰۰ چقدر میشود؟ (محاسبات 24-48 شبیه این حالت است)
آیا مرخصی و ماموریت نگهبان ۲۴-۴۸ تعلق میگیرد؟
آیا کار ۱۲- ۲۴ (۱۲ ساعت کار و ۲۴ ساعت استراحت) و یا ۲۴-۴۸ (۲۴ ساعت کار و ۴۸ ساعت استراحت) طبق قانون کار درست است یا نه؟
سلام
من نگهبان یه شرکتم که ۲۴ ساعت سر کارم و ۴۸ ساعت استراحت حقوق من چه جوری باید حساب بشه ..ضمنا مرخصی واضافه کاری هم ندارم …ممنونم
سلام
از طریق لینک زیر و با مراجعه به صفحه محاسبه آنلاین فیش حقوق 1401 کارتابان، به راحتی خودتان می‌توانید حقوق و مزایا و کسورات خود را رایگان محاسبه کنید.
https://kartaban.com/mozdonline/fishfori/
سلام آیا اگه کارگری به صورت 24 -24 کار کند 35 درصد حق شیفت شب میگیرد و آیا اضافه کاری هم به آنها تعلق میگیرد
سلام
به کارگران 24-24 نوبت کاری و حق شیفت تعلق نمی گیرد بلکه برای هر شب 8 ساعت شب کاری باید پرداخت شود. اضافه کاری و جمعه کاری نیز به نسبت کارکرد باید پرداخت شود.
سلام
حق شیفت یک هفته شب و یک هفته روز و تغییر شیفت در روز جمعه اتفاق می‌افتد، این رویه حق شیفت ما چطوری باید محاسبه بشه 12ساعت کار 12استراحت…
سلام
نوبت کاری از نوع صبح و شب است و درصد نوبت کاری برابر 22.5% است.
نحوه محاسبه آن بدین شکل است حقوق ماهیانه ضربدر در درصد نوبت کاری (22.5%) خواهد شد.
بسیار عاالییی و کامل خیلی ممنون از اطلاعاتی که در اختیارمون گذاشتید
سلام خسته نباشید ببخشید بنده 3شیفت چرخشی هستم
صبح 6تا14
شب22تا6
عصر14تا22
3روز 3روز تغییر شیفت
اول صبح بعد شب بعدعصر
حق شیفت چجوری محاسبه میشود؟
با سلام
نوبت کاری از نوع صبح-عصر-شب است و محاسبه آن بدین شکل است که حقوق کارگر باید ضرب در درصد نوبت کاری شود در این مورد (15 درصد) است.
سلام جناب مدیر محترم
بنده کارگر مخابرات ایران هستم الان نزدیک به 21سال سابقه کار دارم از سال 89 چون دو نفر هستیم در مرکز مخابرات مجبوریم که یک شب در میان به عنوان نگهبان شب در مرکز باشیم طبق توافق مدیر مخابرات استان قرار بر این شد که ماهیانه 120ساعت شبکاری برای ما در نظر گرفته بشه اینکار صوررت گرفت و هر دو نفر ما سهم شبکاری 15شب در ماه بوده که هزینه 120ساعت برای هر نفر پرداخت می‌شد الان نزدیک به 6ماه است 120ساعت شده 100ساعت و مابه نشانه اعتراض خواستیم شکایت به اداره کار کنیم گفتن چون کارگر هستید و امنیت شغلی ندارید نمی‌تونید که شکایت کنید نهایتا منجر به اخراجتان میگردد حال این ماه 100ساعت شده 80ساعت آیا اگر شکایت کنیم باعث اخراجمان میشود؟
لطفاً راهنمایی کنید.
سلام
در صورتی که مشمول قانون کار باشید و هر ماه 15 نوبت در ساعات شب مشغول به کار باشید که 8 ساعت آن شب کاری تلقی می شود مجموع شب کاری شما 120 ساعت می شود و پرداخت فوق العاده شب کاری این مدت الزامی است.
اینکه پس از شکایت اخراج اتفاق بیافتد یا نه قابل پیش بینی نیست. اگر از بابت اخراج نگران باشید می توانید اولا با مذاکره و صحبت با مدیریت مساله را پیگیری نمایید و حتی می توانید از بازرسی اداره کار بخواهید موضوع را به صورت نامحسوس بررسی کند.
سلام
من ۲روز صبح از ۷و نیم تا ۷ونیم غروب و ۲روز از ۷ونیم غروب تا ۷ونیم صبح و ۲روز هم استراحت این چند درصد حساب میشه؟ ممنون
سلام
نوبت کاری از نوع صبح – شب است و درصد محاسبه هم 22.5% خواهد بود.
سلام
در مورد 22/5 درصد تعلق میگیره توضیح بدید لطفا. من شیفت عصرو شبم حدود حقوق من با اضافه کاری چه قدر میشه؟
سلام
اگر کارگری در طول ماه نوبت کاری وی صبح و شب و یا عصر و شب باشد و گردش نوبت های کاری در طول ماه اتفاق بیافتد معادل 22.5 درصد حقوق ماهانه فوق العاده نوبت کاری تعلق می گیرد.
سلام.
مثلا کسی از ساعت ۳ بعد از ظهر تا ساعت ۱۱ شب به طور ثابت در طول ماه کار کنه حق شیفت پرداخت نمیشه؟؟
سلام
خیر پرداخت نمیشه، شرط پرداخت حق شیفت داشتن شیفت گردشی است.
سلام ببخشیدمن همیشه شیفت شب هستم ومرخصی هم ندارم این چطوری محاسبه میشود
سلام
برای کار در ساعات شب که گردشی نیست فوق العاده شب کاری تعلق می گیرد و نوبت کاری تعلق نمی گیرد.
mojtaba.a.aa430@gmail.com سلام و خسته نباشید من از مطلب شما به چیزی که میخواستم نرسیدم و جواب پیدا نکردم من کل سال شیفت شب هستم و ساعت کار بسته به حجم کار و شتاب کار هستش به طور عادی میانگین من از ساعت ۵ شرروع به کار کنم و تا ساعت ۴ یا ۵:۳۰ صبح کارم تموم شه حق شیفت من چطور محاسبه میشه
حالا حق شیفت در ساعت کاری ۶ ساعت با همان طور که گفتم فقط شب کار کنم چه طور محاسبه میشه
سلام
با توجه به اینکه ساعات کار شما گردش ندارد نوبت کاری و یا شیفت کاری محسوب نمی شود بنابراین موضوع بحث این پست نیست و نتوانستید جواب خود را پیدا کنید.
برای شما باید فوق العاده شب کاری پرداخت شود که نرخ آن 35% است. می توانید در آموزش زیر پاسخ خود را دریافت کنید.
جلسه هشتم: آموزش محاسبه فوق العاده شب کاری
سلام ببخشید
به ۱۲ساعت شیفت صبح ۲۴ساعت استراحت ۱۲ساعت شیفت شب ۴۸ساعت استراحت چند درصد حق شیفت تعلق میگیرد ؟
سلام
12-24 نوبت کاری صبح و شب است و نوبت کاری 12-48 نیز نوبت کاری عصر و شب است و هر دو فوق العاده نوبت کاری 22.5 درصد تعلق می گیرد.
سلام
من دو روز از هفت و نیم صبح تا چهار و نیم، دو روز از ۴ بعد ظهر تا ۱۲ شب، دو روز هم از ۱۱و نیم شب تا هشت صبح کار می‌کنیم. نوبت کاری و فوق العاده شب کاری چطور محاسبه میشه؟ ممنون
سلام
نوبت کاری از نوع صبح – عصر -شب خواهد بود و درصد نوبت کاری 15% خواهد بود و نحوه محاسبه آن نیز به این صورت است که حقوق ماهیانه کارگر ضربدر درصد نوبت کاری میشود.
در کارهای نوبت کاری، شب کاری محاسبه و پرداخت نمیشود.