تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر در مدت تعطیلی کارگاه

متاسفانه شیوع بیماری ناشی از کرونا ویروس در سطح جهان و کشور مشکلاتی بوجود آورده است و به طور مستقیم تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر گذاشته است. طبق توصیه های مراجع ذیصلاح از جمله سازمان بهداشت جهانی و وزارت بهداشت کاهش تماس ها و ارتباطات انسانی از روش های اصلی پیشگیری از شیوع این ویروس است. بنابراین دولت برای کاهش تماس های انسانی فعالیت برخی دستگاه ها و مراکز دولتی و غیردولتی را  یا تعطیل و یا دورکار کرده و یا کاهش داد.

دستگاه های دولتی و مراکزی که دولتی هستند از لحاظ حقوق و مزایای کارکنان مشکلی دولت به ایام تعطیلی و یا دورکاری جبران خواهد کرد. ولی برخی کارگاه های تعطیل شده مشمول قانون کار بوده و کارفرمای خصوصی دارند که هنوز کارفرمایان و کارگران این کارگاه ها از تکالیف قانونی خود در این خصوص آگاهی کامل ندارند و با تمام جوانب تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر آشنایی ندارند.

آیا کارفرما می تواند قرارداد کار را یک جانبه تعلیق کند؟

در مدت قرارداد کار معتبر هیچ یک از طرفین (کارگر و کارفرما) نمی توانند تعهدات خود را یک جانبه قطع و یا به حالت تعلیق درآورند. برابر با ماده 29 قانون کار چنانچه کارفرما به غیر از مواردی که در قانون کار پیش بینی شده باعث تعلیق قرارداد کار شود باید خسارت ایام تعلیق را به کارگر پرداخت نموده و وی را به کار سابق خود بازگرداند.

تعلیق قرارداد کار در چه مواردی مجاز است؟

یکی از موارد پیش بینی شده در قانون کار برای تعلیق قرارداد کار وقوع تعطیلی کارگاه ناشی از قوه قهریه و یا حوادث غیرقابل پیش بینی شده است. چنانچه کارگاه بر اثر قوه ی قهریه مانند سیل و زلزله و یا حوادثی غیرقابل پیش بینی و خارج از اراده کارفرما مانند جنگ و نظایر آن تعطیل شود برابر با مواد 15 و 30 قانون کار قراردادهای کار کارگران به حالت تعلیق  در آمده و پس از رفع عامل تعلیق کارگران بیکار شده در همان کارگاه مشغول به کار شده و قرارداد کار از حالت تعلیق خارج و ادامه می یابد.

اگر کرونا ویروس 2019 باعث تعطیلی کارگاه شود و تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر آیا مشمول موارد فوق خواهد بود؟

در تبصره ماده 30 قانون کار دولت مکلف شده است با استفاده از درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم و صندوق بیمه بیکاری نسبت به تامین معاش کارگران بیکار شده ی کارگاه های مشمول قانون کار تعطیل شده را فراهم آورد.

تعلیق قرارداد کار چه شرایطی دارد و مفهوم تعلیق قرارداد کار چیست؟

در تعلیق قرارداد کار تعهدات طرفین به حالت تعلیق درآمده و تعهدات طرفین بلااثر می شود. موارد تعلیق موضوع فصل دوم قانون کار متوجه نوع خاصی از قرارداد کار نبوده و قراردادهای کار اعم از دائم و موقت را شامل می شود.

به عنوان مثال کارگری قرارداد موقت سه ماهه داشته باشد و پس از یک ماه و در ابتدای ماه دوم قرارداد کار به یکی از دلایل موجه مندرج در قانون کار به حالت تعلیق در آید و مدت تعلیق 5 ماه به طول انجامد که تاریخ اتمام قرارداد کار فرضی گذشته است. در این حالت مدت یک ماه از قرارداد کار در ابتدا سپری شده است و پس از اتمام مدت تعلیق قرارداد کار به حالت فعال خود بازگشته و دو ماه مانده قرارداد کار باید انجام پذیرد.

آیا تعطیلی ناشی از کرونا ویروس جزو حوادث غیرقابل پیش بینی موضوع مواد 15 و 30 قانون کار محسوب می شود؟

در متن ماده 15 قانون کار پس از تعیین و تشریح تعلیق قرارداد کار ناشی از قوه قهریه و حوادث پیش بینی نشده تشخیص موارد فوق را با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دانسته است.

برخی موارد مانند زلزله، سیل و امثال آن که موجب تخریب کارگاه می شود و یا بروز جنگ واضح است ولی اینکه آیا تعطیلی کارگاه ناشی از کرونا از مصادیق مواد 15 و 30 قانون کار است را باید وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تشخیص و جزئیات آن را اعلام نماید.  

چنانچه تعطیلی کارگاه ناشی از کرونا مشمول مواد 15 و 30 قانون کار باشد تا مدتی که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مدت و مناطق و شرایط را اعلام کرده قراردادهای کار چنین کارگاه ها و کارگران مشمول به حالت تعلیق درآمده و هیچ یک از طرفین نسبت به هم تعهدی نخواهند داشت و پس از اتمام مدت تعلیق قراردادهای کار معلق ادامه خواهند یافت.

تعهدات کارفرما در ایام تعلیق قرارداد کار

تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر

برابر با ماده 14 قانون کار چنانچه قرارداد کار به واسطه ی هر یک از موارد مندرج در مبحث دوم از فصل دوم قانون کار از جمله تعلیق قرارداد کار در اثر بروز حوادث پیش بینی نشده به حالت تعلیق در آید پس از رفع تعلیق قرارداد کار با احتساب سابقه خدمت (از لحاظ بازنشستگی و افزایش مزد) به حالت اول بر می گردد.

برای مدت تعلیق قراردادهای کار ناشی از حوادث غیرقابل پیش بینی فقط افزایش مزد پایه (پایه سنوات) شامل می شود. اگر در این مدت کارگران بیکار شده از بیمه بیکاری استفاده نمایند برای ایام بیکاری مقرری دریافت نموده و سابقه بیمه نیز حساب می شود. برای مدت تعلیق کارفرما تعهدی برای پرداخت حقوق و مزایا و عیدی و پاداش و سنوات را ندارد.

چه کارگاه هایی مشمول تعلیق قرارداد کار و بیمه بیکاری ناشی از حوادث غیرپیش بینی نشده نمی شوند؟

تاثیر کرونا بر حقوق و مزایای کارگر برای همه کارگه ها محسوس نیست. کار برخی کارگاه ها طوری است که حتی با تعطیل بودن کارگاه درآمد آن ها کاهش پیدا نکرده و یا قطع نمی شود بنابراین وقتی درآمد کارگاه با وقفه مواجه نشده لذا کارفرما باید به تعهدات خود در قبال کارگران عمل نموده و حقوق و مزایای کارگران را در این مدت پرداخت نماید. نمونه چنین کارگاه هایی مانند مدارس غیر دولتی هستند که شهریه کل سال از دانش آموزان دریافت شده است به شرطی که به دلیل این تعطیلی مدارس در انتهای سال تحصیلی مدت اضافه و بدون دریافت شهریه مدتی اضافه تدریس داشته باشند و منجر به تحمیل بار مالی اضافه بر مدارس غیر دولتی شود. نمونه دیگری کارهای بر بستر دیجیتال و اینترنت هستند که هم قابلیت دورکاری دارند و عملا برخی حوادث تاثیر قابل توجهی بر درآمد کارگاه ندارد.

به طور خلاصه منظور از تعلیق کارگاه به واسطه حوادث پیش بینی نشده در قانون کار و استفاده کارگران از بیمه بیکاری در مدت تعلیق این است که فعالیت کارگاه متوقف شده و درآمد آن از بین برود لذا مشاغلی که در مدت تعلیق کسب درآمد ناشی از همان کارگاه را دارند نمی تواند با روح مواد 15 و 30 قانون کار سازگار باشد.