حادثه ناشی از کار، فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی و نحوه دریافت خسارت ها

نحوه تکمیل فرم اعلام گزارش حادثه تامین اجتماعی و پیگیری خسارت حادثه توسط کارگر

حادثه ناشی از کار طبق ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی به حوادثی گفته می شود که برای کارگر در حین انجام وظایف کاری، در حین ماموریت، کمک به حادثه دیدگان دیگر در کارگاه، در مسیر تردد به کارگاه و یا مراجعه به مراکز درمانی و توانبخشی در ساعات عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق می افتد. بعد از وقوع حادثه کار کارفرما مکلف است فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی را در مهلت تعیین شده تکمیل و به سازمان تامین اجتماعی ارائه کند. کارگر نیز از بابت خسارت های جسمانی و عدم توانایی انجام کار متحمل می شود را نیز از طریق مراجع قانونی پیگیری نماید.

در ادامه این مقاله به نحوه تکمیل فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی، نحوه پیگیری خسارت های حادثه کار توسط کارگر و نقش افراد و اشخاص در حوادث کار را بررسی خواهیم کرد.

تعریف حادثه ناشی از کار طبق قانون

حادثه ناشی از کار در ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی به صورت زیر تعریف شده است:

ماده ۶۰ – حوادث ناشی از کار حوادثی است که در حین انجام وظیفه و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق میافتد.‌ مقصود از حین انجام وظیفه تمام اوقاتی است که بیمه شده در کارگاه یا موسسات وابسته یا ساختمانها و محوطه آن مشغول کار باشد و یا به دستور‌کارفرما در خارج از محوطه کارگاه عهده ‌دار انجام مأموریتی باشد.‌ اوقات مراجعه به درمانگاه و یا بیمارستان و یا برای معالجات درمانی و توان ‌بخشی و اوقات رفت و برگشت بیمه شده از منزل به کارگاه جزء اوقات انجام ‌وظیفه محسوب میگردد مشروط بر اینکه حادثه در زمان عادی رفت و برگشت به کارگاه اتفاق افتاده باشد.‌ حوادثی که برای بیمه شده حین اقدام برای نجات سایر بیمه ‌شدگان و مساعدت به آنان اتفاق میافتد حادثه ناشی از کار محسوب میشود.

قانون تامین اجتماعی

با توجه به تعریف قانونی بالا هرگونه حادثه که در حین انجام وظیفه اتفاق افتاده باشد حادثه کار محسوب می شود. در این تعریف حادثه کار صرفا به داخل کارگاه محدود نشده و تمام موسسات و ساختمان ها و محوطه کارگاه و همچنین بیرون از کارگاه را در حین انجام ماموریت و یا رفت و برگشت به کارگاه را نیز در بر می گیرد.

انواع خسارت در حادثه کار

خسارت های حادثه و حوادث کار هم متوجه کارگر می تواند باشد و هم متوجه کارفرما که در ادامه به مهم ترین این خسارت ها اشاره می شود.

خسارت حادثه کار برای کارگر

کارگری که دچار حادثه کار شده است ممکن است دچار آسیب های جسمانی و روانی شده و نتیجه حادثه هم می تواند از جراحت های جزئی تا مرگ را در پی داشته باشد.

خسارت جانی و جسمانی کارگر در حادثه کار

آسیب های جسمانی ناشی از حادثه که جسم و یا روان کارگر وارد می شود شامل موارد زیر هستند:

۱- جراحت جزئی و درمان کامل.

۲- جراحت و آسیب هایی که پس از طی مراحل درمانی به طور کامل بهبود نیافته و توانایی جسمانی کارگر نسبت به قبل از حادثه کمتر و محدود می شود.

۳- فوت.

خسارت عدم توانایی انجام کار و بیکاری در مدت درمان

۱- کارگر به دلیل حادثه کار به صورت کوتاه مدت توانایی انجام کار نداشته و نیاز به طی مراحل درمانی دارد.

۲- کارگر به دلیل آسیب های وارده به طور دائمی قسمتی از توانایی انجام کار را از دست می دهد. (از کارافتادگی جزئی)

۳- کارگر به دلیل آسیب های وارده به طور دائمی و به طور کامل توانایی انجام کار را از دست می دهد. (از کارافتادگی کلی)

مقاله از کارافتادگی قانون تامین اجتماعی (شرایط – درصدها – میزان مستمری) در خصوص شرایط از کارافتادگی را نیز مطالعه کنید.

خسارت حادثه برای کارفرما

خسارت وارده به کارفرما می تواند شامل خسارت های مستقیم و مشهود بوده و هم شامل خسارت های پنهان باشد. خسارت های مستقیم و پنهان می تواند شامل موارد زیر باشد:

۱- آسیب جسمانی و روانی به خود کارفرما در اثر حادثه

۲- جبران خسارت جسمانی وارده به کارگر یا کارگران حادثه دیده شامل دیه و ارش

۳- جریمه ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی

۴- خسارت های مادی به تجهیزات و کارگاه در اثر حادثه و هزینه های بازسازی

۵- کاهش روحیه کاری کارگران بعد از حادثه که منجر به کاهش راندمان کاری می شود

گزارش حادثه تامین اجتماعی

کارگرانی دچار حادثه کار می شوند تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی هستند و از خدمات درمانی بیمه تامین اجتماعی در طول درمان و یا غرامت ایام بیماری و یا از کارافتادگی بهره مند می شوند. بنابراین سازمان تامین اجتماعی نیز به نوعی در حادثه کار ذینفع بوده و کارفرما مکلف است طبق ماده ۶۵ قانون تامین اجتماعی فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی را تکمیل و به شعبه مربوطه ارائه نماید. در ادامه فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی ارائه شده و نحوه تکمیل آن توضیح داده شده است.

فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی

فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی از چهار قسمت به ترتیب زیر تشکیل شده است:

۱- مشخصات کارگاه

در این قسمت مشخصات کارگاه شامل نام کارگاه، نوع فعالیت، شماره و کد تامین اجتماعی کارگاه، نام کارفرما، نشانی و شماره تلفن کارگاه و کد پستی وارد می شود.

۲- مشخصات بیمه شده

در این قسمت از فرم گزارش حادثه، مشخصات کارگری که دچار حادثه کار شده است وارد می شود. اگر تعداد کارگران حادثه دیده بیش از یک نفر باشد برای هر نفر یک فرم گزارش حادثه باید تکمیل شود. جزئیات و تصویر این قسمت از فرم حادثه به صورت زیر است.

۳- چگونگی وقوع حادثه

قسمت چگونگی وقوع حادثه شامل اطلاعاتی از تاریخ و زمان حادثه، علت، نتیجه حادثه، ابزار کار و وسائیل حفاظتی است که این قسمت مهم بوده و باید با دقت تکمیل شود. در قسمت علت حادثه کارفرما نباید مواردی مانند بی احتیاطی و سهل انگاری کارگر و موارد مشابه را بنویسد چرا که صلاحیت تعیین مسئولیت حادثه بر عهده مراجع قضایی و بازرسان کار است. در علت حادثه مواردی مانند نبود حفاظ، ترکیدگی مخزن، حریق و … باید درج شود.

۴- شرح نحوه وقوع حادثه

مهمترین قسمت از فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی، شرح وقوع حادثه است که باید مطابق با عین واقعیت اتفاق افتاده باشد. قبل از تکمیل این قسمت لازم است کارفرما اطلاعات کامل از شاهدین و افراد مطلع بدست آورده و اگر کارگاه دارای دوربین مداربسته باشد آنها را بازبینی کرده و با اطلاعات دقیق شرح حادثه را به صورت خلاصه بنویسد. در قسمت پایانی فرم نیز اطلاعات شاهدین حادثه باید ثبت شود.

۵- اقدامات بعد از تکمیل فرم گزارش حادثه

کارفرما باید ظرف مدت سه روز کاری فرم اعلام گزارش حادثه را به شعبه مربوطه تامین اجتماعی ارائه نموده و در حد امکان تصویری از گزارش ثبت شده در دبیرخانه و یا شماره ثبت دبیرخانه را اخذ کند. همچنین باید یک نسخه از گزارش حادثه تکمیل شده در پرونده پرسنلی یا پزشکی کارگر حادثه دیده قرار داده شود.

دانلود فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی

فایل pdf گزارش اعلام حادثه تامین اجتماعی در ادامه قرار داده شده است که می توانید با دانلود و تکمیل آن، حوادث کار را به شعبه مربوطه تامین اجتماعی گزارش کنید.

نحوه دریافت خسارت جانی حادثه کار توسط کارگر

خسارت جانی شامل دیه و ارش می شود که کارگر می تواند این خسارت ها را مسبب حادثه مطالبه نماید. اصل بر این است که طبق مواد ۹۱ و۹۵ قانون کار مسئولیت حفاظت و ایمنی کارگران در محیط کارگاه بر عهده کارفرما است مگر اینکه کارفرما تمهیدات ایمنی را طبق آیین نامه های حفاظت فنی رعایت کرده باشد.

دو مسیر برای دریافت خسارت های جسمانی و روانی توسط کارگر وجود دارد که به شرح زیر هستند:

۱- شکایت حادثه کار از طریق مراجع قضایی و دادگستری

روش اصلی و اولیه این است که کارگر حادثه دیده و یا وراث کارگری که در اثر حادثه ناشی از کار فوت کرده است دادخواست مطالبه خسارت های جانی اعم از دیه و ارش را علیه کارفرما و یا سایر اشخاص احتمالی موثر در حادثه در مراجع قضایی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مطرح کنند. پس از ثبت شکایت پرونده در یکی از شعبات دادسرا و دادگاه های صلح مورد رسیدگی قرار می گیرد.

قاضی و یا بازپرس و یا دادیار:

الف) پرونده را برای تعیین میزان خسارت جانی و درصد دیه و یا ارش و یا علت فوت به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. پزشکی قانونی با معاینه حادثه دیه و بررسی اسناد و مدارک پزشکی و بیمارستانی که مربوط به درمان بوده میزان دیه و ارش را مشخص می کند. در حوادث منجر به فوت نیز از طریق معاینه جسد و یا کالبد شکافی علت مرگ تعیین و به مراجع قضایی اعلام می شود.

ب) در مرحله بعدی که می تواند همزان با ارجاع به پزشکی قانونی انجام شود ارجاع پرونده به بازرس کار و یا کارشناس دادگستری است. بازرس کار و یا کارشناس دادگستری با معاینه محل و بررسی نحوه وقوع حادثه عوامل بروز حادثه و میزان تاثیر مسئولیت اشخاص در حادثه را معمولا به صورت درصد تعیین و به مرجع قضایی اعلام می کند.

ج) پس از وصول دو مورد گفته شده، اشخاص موثر در حادثه به میزان درصد تاثیر و تقصیر خود محکوم به جبران خسارت جانی به کارگر می شوند.

د) اعتراض به نظریه پزشکی قانونی و گزارش حادثه امکان پذیر است و هر یک از طرفین دعوی می توانند نسبت به این موارد اعتراض کنند تا در مرحله بالاتر مورد رسیدگی مجدد قرار گیرد. اعتراض به هر یک از موارد باید در مهلت معینه توسط دادگاه انجام شود و بعد از سپری شدن مهلت اعتراض، اعتراض وارده از جانب مرجع قضایی مورد پذیرش واقع نمی شود.

۲-دریافت خسارت از بیمه مسئولیت مدنی (بیمه حوادث) بدون رای دادگاه

یکی از الحاقیه ها و توافق هایی که در زمان خرید بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارگران (بیمه حوادث) وجود دارد این است که بیمه گر خسارت های حوادث کار را بدون رای دادگاه پرداخت نماید. در این روش ابتدا کارفرما باید گزارش حادثه را طی فرم و یا بدون فرم حادثه به سازمان بیمه گر ارائه نماید و زمان اعلام گزارش حادثه بستگی به توافق میان کارفرما و بیمه گر متفاوت بوده و معمولا باید ظرف مدت ۵ روز این گزارش ارائه گردد. در صورتی که کارفرما به دلایلی مانند بستری و یا توقیف نتواند در این مدت گزارش حادثه را ارائه کند می تواند با ارائه مدارک مربوطه گزارش حادثه را بلافاصله بعد از ترخیص ارائه کند.

بعد از ارائه گزارش حادثه به بیمه، کارگر اقدامات درمانی خود را انجام داده و به بیمه مربوطه مراجعه کرده و با ارائه مدارک مورد درخواست بیمه (مدارک متفاوت بوده و برای هر سازمان بیمه و بسته به نوع حادثه متفاوت است) تکمیل پرونده می کند. کارگر حادثه دیده توسط پزشک معتمد بیمه گر معاینه شده و میزان آسیب های وی برآورد شده و به سازمان گزارش می شود.

سپس کارشناس حوادث سازمان بیمه گر حادثه را بررسی کرده و میزان مسئولیت و تقصیر اشخاص دخیل در حادثه را تعیین می کند.

در نهایت از روی میزان خسارت جانی اعلامی از طرف پزشک معتمد و گزارش حادثه کارشناس حوادث، مبلغ نهایی خسارت و به کارگر حادثه دیده پرداخت می شود.

توقف رسیدگی به درخواست خسارت حادثه کار

یکی از موارد بسیار مهمی که کارگران را در مراجعه به مراجع قضایی و یا بیمه های مسئولیت دچار ابهام و سردرگمی می کند زمان زیاد و یا توقف موقت رسیدگی به پرونده است. باید در نظر داشته باشید تا زمانی که طول درمان به اتمام نرسیده باشد و اتمام درمان توسط پزشکی قانونی و یا پزشک معتمد سازمان بیمه مسئولیت مدنی اعلام نشود پرونده رسیدگی به گزارش حادثه هم در دادگاه و هم در سازمان بیمه متوقف می شود. دلیل این امر هم این است خسارت جانی از روی میزان آسیب به جا مانده و یا عوارض احتمالی که در آینده ایجاد شود و قابل درمان نباشند تعیین می شود که این امر باعث می شود تا زمان اتمام طول درمان اعلام خسارت جانی به تعویق بیافتد.

نحوه پیگیری خسارت مدت بیکاری و یا از کارافتادگی در اثر حادثه کار

کارگر علاوه بر اینکه در اثر حادثه دچار آسیب های جسمانی می شود در اثر این حادثه ممکن است مدتی بستری شده و یا نیاز به استراحت در منزل داشته باشد و در این مدت به دلیل عدم توانایی انجام کار بیکار شود. برای دریافت غرامت ایام بیماری لازم است کارگر استراحت پزشکی و یا مدارک بستری در بیمارستان را به شعبه مربوطه تامین اجتماعی ارائه نماید. شعبه حسب مدت زمان استراحت و یا بستری تجویز شده، موضوع را به پزشک معتمد و یا کمیسیون پزشکی ارجاع می دهد و در نهایت مدت زمانی به عنوان مرخصی استعلاجی تایید می شود.

توجه: ارائه فرم گزارش حادثه به تامین اجتماعی توسط کارفرما و یا عدم ارائه آن مانع بهره مندی کارگر از غرامت ایام بیماری نمی شود.

در صورتی که شدت آسیب جسمانی بیشتر بوده باشد می تواند برای بررسی از کارافتادگی به کمیسیون پزشکی تامین اجتماعی ارجاع شود.

عدم تکمیل فرم گزارش حادثه توسط کارفرما

تامین اجتماعی با ارائه مدارک مربوط به بستری و یا بیماری تعهدات خود به کارگر بیمه شده را ارائه خواهد کرد و عدم ارائه فرم حادثه کار توسط کارفرما به تامین اجتماعی خللی در این خدمات ایجاد نمی کند.

در مواردی که حادثه منجر به از کارافتادگی کلی کارگر شود مستمری از کارافتادگی کلی (حقوق کامل) بدون توجه به سابقه بیمه پرداخت می شود. در از کارافتادگی های غیر ناشی از کار شرط برقراری مستمری از کارافتادگی به شرط داشتن یک سال سابقه بیمه در ده سال آخر که ۹۰ روز آن در یک سال آخر باشد است. کارگرانی که سابقه بیمه کمتر از این میزان داشته باشند از لحاظ اینکه حادثه ناشی از کار تلقی شود یا خیر اهمیت خواهد داشت.

ارائه فرم گزارش حادثه به تامین اجتماعی از طرف کارفرما تایید ناشی از کار بودن حادثه با آسان می کند هر چند عدم ارائه گزارش حادثه نیز حادثه ناشی از کار بودن را منتفی نمی کند و کارگر می تواند با طرح شکایت در دادگاه برای دریافت خسارت جانی و ارائه رای نهایی دادگاه به تامین اجتماعی، اثبات کند که حادثه وی ناشی از کار بوده است.

خسارت ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی برای کارفرما

اگر کارگری در اثر حادثه کار نیازمند استفاده از حمایت های درمانی بیمه تامین اجتماعی شده باشد و یا به دلیل استراحت غرامت ایام بیماری دریافت کرده باشد و یا به دلیل از کارافتادگی جزئی یا کلی مستمری از سازمان تامین اجتماعی دریافت کند، طبق ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی کارفرمای مقصر حادثه باید این خسارت ها را جبران کند. البته جبران خسارت مطلق نیست بلکه کارفرما به میزان تقصیر و مسئولیتی که در حادثه داشته است باید خسارت را پرداخت کند.

در حوادث منجر به فوت یا از کارافتادگی کلی که منجر به برقراری مستمری برای بازماندگان و یا بیمه شده می شود کارفرما مکلف است معادل ۱۰ سال مستمری پرداختی به کارگر از طرف تامین اجتماعی را به سازمان تامین اجتماعی پرداخت کند.

میزان درصدی که کارفرما باید طبق آن جرائم ماده ۶۶ را پرداخت کند بر اساس گزارش حادثه بازرس کار و یا رای نهایی دادگاه نسبت به شکایت کارگر در آن حادثه تعیین می شود.

کارفرماها باید توجه داشته باشند که اگر فرم گزارش حادثه به تامین اجتماعی ارائه نکنند و گزارش تعیین میزان تقصیر بازرس کار و یا کارشناس دادگستری و یا رای دادگاه موجود نباشد و برای تامین اجتماعی مشخص شود که حادثه ناشی از کار بوده است بدون توجه به میزان تقصیر کارفرما، کل خسارت موضوع ماده ۶۶ را از کارفرما اخذ می کند.

الحاقیه جرائم ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی در بیمه مسئولیت

یکی از احتمالات بالا این است که بعد از ارائه فرم گزارش حادثه کار به تامین اجتماعی، کارفرما با مسئولیت و تقصیر بالایی محکوم شود. در این صورت هم دیه پرداختی به کارگر بیشتر خواهد شد و هم جرائم ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی.

یکی از کلوزها (الحاقیه های) بیمه های مسئولیت مدنی، جرائم سازمان تامین اجتماعی و ماده ۶۶ قانون تامین اجتماعی است. کارفرما هنگام خرید بیمه مسئولیت می تواند با خرید این الحاقیه جرائم ماده ۶۶ را نیز تحت پوشش بیمه مسئولیت مدنی قرار دهد.

باید به مبلغ تحت پوشش این الحاقیه نیز دقت شود. حداقل مبلغ برای حوادث انفرادی را معادل ۱۲۰ ماه حداقل حقوق کامل قانون کار و برای حالت جمعی حداقل سه برابر مبلغ گفته شد در نظر گرفته شود.

جریمه دولتی در حواث کار برای کارفرما

در صورتی که کارگر برای مطالبه خسارت جانی خود در دادگاه علیه کارفرما طرح شکایت کند و در گزارش حادثه بازرس کار و یا کارشناسان رسمی دادگستری کارفرما مقصر شناخته شود و عدم رعایت الزامات ایمنی موضوع ماده ۹۱ قانون کار مستند مسئولیت کارفرما باشد علاوه بر خسارت های گفته شده در قسمت های قبلی، کارفرما برابر با ماده ۱۷۶ قانون کار به پرداخت جریمه دولتی نیز محکوم می شود. این جریمه قابل پوشش با بیمه مسئولیت مدنی نیست و حتما باید کارفرما آن را پرداخت کند. میزان جریمه حادثه کار برای کارفرما در ماده ۱۷۶ قانون تامین اجتماعی به صورت زیر است:

ماده ۱۷۶ قانون کار : متخلفان از هر یک از موارد مذکور در مواد ۵۲ – ۶۱ – ۷۵ – ۷۷ – ۷۹ – ۸۳ – ۸۴ و ۹۱ برای هر مورد تخلف حسب مورد علاوه بر رفع تخلف یا تادیه حقوق کارگر یا هر دو در مهلتی که دادگاه با کسب نظر نماینده وزارت کار و امور اجتماعی تعیین خواهد کرد، به ازای هر کارگر به‌ ترتیب ذیل محکوم خواهند شد:
۱ – برای تا ۱۰ نفر، ۲۰۰ تا ۵۰۰ برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
۲ – برای تا ۱۰۰ نفر نسبت به مازاد ۱۰ نفر، ۲۰ تا ۵۰ برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر
۳ – برای تا بالاتر از ۱۰۰ نفر نسبت به مازاد ۱۰۰ نفر، ۱۰ تا ۲۰ برابر حداقل مزد روزانه یک کارگر.
‌در صورت تکرار تخلف، متخلفان مذکور به حبس از ۹۱ روز تا ۱۸۰ روز محکوم خواهند شد.

قانون کار

سوالات متداول درباره فرم گزارش حادثه تامین اجتماعی و خسارت حادثه کار

۱- درصورت وقوع حادثه ناشي ازكار كارفرما ظرف چند روز اداري موظف به اعلام وقوع حادثه به سازمان مي باشد ؟

‌ماده ۶۵ قانون تامین اجتماعی ـ در صورت وقوع حادثه ناشی از کار کارفرما مکلف است اقدامات لازم اولیه را برای جلوگیری از تشدید وضع حادثه دیده بعمل آورده و مراتب را ظرف سه روز اداری کتباً باطلاع سازمان برساند. در صورتی که کارفرما بابت اقدامات اولیه مذکور متحمل هزینه ‌های شده باشد سازمان تأمین ‌خدمات درمانی هزینه ‌ای مربوط را خواهد پرداخت.

قانون تامین اجتماعی

۲- اگر کارفرما فرم گزارش حادثه به تامین اجتماعی ارائه نکند باعث تضییع حق کارگر می شود؟

عدم انجام تعهدات توسط کارفرما رافع مسئولیت تامین اجتماعی در قبال بیمه شدگان نیست و کارگر از خدمات و حمایت های تامین اجتماعی بهره مند می شود.

۳- اگر در حادثه کار کارگر مقصر شناخته شود مستمری از کارافتادگی کمتری به وی پرداخت می شود؟

خیر کارگر حقوق کامل و مستمری کامل از کارافتادگی را دریافت می کند. اگر درصد تقصیر کارگر در حادثه بیشتر باشد کارفرما جریمه کمتری از بابت ماده ۶۶ به تامین اجتماعی پرداخت می کند. درصد بیشتر تقصیر کارگر باعث کمتر شدن دیه دریافتی می شود و تاثیری در موارد مربوط به تامین اجتماعی ندارد.

۳- تا چه مدت بعد حادثه می توان برای دریافت خسارت از کارفرما شکایت کرد؟

مطالبه خسارت حادثه کار توسط کارگر مشمول مرور زمان نبوده و محدودیت زمانی ندارد. گذشت زمان زیاد از حادثه اثبات وقوع حادثه و نحوه وقوع حادثه را به دلیل از بین رفتن آثار و صحنه حادثه و یا بازنشستگی و یا قطع رابطه کاری کارگران مطلع سخت می کند. از لحاظ قانونی کارگر در هر زمان می تواند علیه کارفرما برای دریافت خسارت جانی و سایر خسارت های وارده ناشی از حادثه طرح شکایت کند. دیه و ارش حوادث یوم الادا بوده و با نرخ زمان پرداخت محاسبه می شود.